Kıbrıs Barış Harekâtının üzerinden 50 yıl geçti

Kıbrıs Adası, stratejik önemi nedeniyle tarih boyunca çekişme alanı olmuştur. 1963'te başlayan ve 1964'te devam eden olaylarda, Rum saldırıları sonucu 103 Türk köyü boşaltıldı ve 364 Türk şehit oldu. İşte yaşanan hadiseler...

Kıbrıs Krizi Nasıl Başladı?

Kıbrıs Adası, tarih boyunca stratejik önemi nedeniyle sürekli bir çekişme alanı olmuştur. 1963'te başlayan ve 1964'te devam eden olaylarda, Rumların saldırıları sonucu 103 Türk köyü boşaltıldı ve 364 Türk şehit oldu. 6 Ağustos 1964'te, EOKA lideri Yeoryos Grivas komutasındaki Rumlar, Erenköy'e saldırı başlattı. 15 Temmuz 1974'te ise, cuntacı Albay Nikos Sampson’un darbesiyle Kıbrıs’ta kanlı bir süreç başladı. Bu darbe, Kıbrıs’ın Yunanistan’a bağlanma hayali olan 'Enosis'in gerçekleştirilmesi için yapıldı ve adadaki Türk varlığını yok etmeyi hedefliyordu.

"Ayşe Tatile Çıksın" Parolası ve Harekâtın Başlaması

Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, 20 Temmuz 1974'te Türk Silahlı Kuvvetlerine adaya müdahale emri verdi. Harekât, sabahın ilk ışıklarıyla başladı ve Türk askerleri saat 06.05'te adaya ayak bastı. "Biz aslında savaş için değil barış için ve yalnız Türklere değil Rumlara da barış getirmek için adaya gidiyoruz" diyen Ecevit, müdahalenin amacını açıkça belirtti. Türkiye, harekâtı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararına uyarak 22 Temmuz 1974’te durdurdu. Ancak Cenevre görüşmelerinin sonuçsuz kalması üzerine, harekâtın yeniden başlatılacağı anlamına gelen "Ayşe tatile çıksın." (Ayşe, Turan Güneş'in kızı Ayşe Güneş Ayata'nın adıdır.) parolasını Türk Dışişleri Bakanı Turan Güneş, Başbakan Bülent Ecevit'e bildirdi.

Kıbrıs Barış Harekâtının Sonuçları

Harekâtın sonunda, adanın yüzde 37'si Türk kontrolüne geçti. Bu süreçte 140 bin ila 200 bin Rum adanın kuzeyinden, 42 bin ila 65 bin Türk ise adanın güneyinden göç etmek zorunda kaldı. Rum milisler geri çekilirken yüzlerce sivili katletti ve köyleri harap etti. Bu katliamlar, Taşkent, Atlılar, Muratağa ve Sandallar köylerinde toplu mezarların ortaya çıkmasıyla belgelendi.

Kıbrıs Türk Federe Devleti'nden KKTC'ye

Harekâtın ardından, 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu ve Rauf Denktaş, Federe Devlet ve Meclis Başkanı oldu. 15 Kasım 1983'te ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ilan edildi ve Rauf Denktaş ilk Cumhurbaşkanı oldu.

Sonuç ve Uluslararası Tepkiler

Türkiye, harekâtın Zürih ve Londra Antlaşması'nın 4. maddesine dayandığını savunurken, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi bu müdahaleyi işgal olarak değerlendirdi. 20 Temmuz 1974 tarihi, Kıbrıs Türklerinin yeniden doğuşu olarak tarihe geçti ve bu harekât, adada barışı tesis etme amacını taşıdı.

Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 50. yılında, adadaki barış ve huzurun teminatı olarak hatırlanan bu müdahale, Türk ve Kıbrıs Türk halkının tarihindeki önemli bir dönüm noktası olarak anılmaya devam ediyor.