Hıdır Çak: Marmara depreminden bu yana yapı denetimi ve kentsel dönüşümde sorunlar devam ediyor

Türkiye'nin deprem gerçeği, 1999 Marmara Depremi ile acı bir şekilde gözler önüne serildi. Yapı denetimindeki eksiklikler, binlerce can kaybıyla sonuçlanan bu felaketin ardından gündeme geldi ve hükümet çeşitli yasal düzenlemelere başvurdu. Ancak, aradan geçen yıllara rağmen, yapı denetimi ve kentsel dönüşüm çalışmalarındaki sorunlar devam ediyor. İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Adana Şube Başkanı Hıdır Çak, bu sürecin İstanbul başta olmak üzere büyük şehirlerde yeterli önlemlerin alınmadığını belirterek, deprem hazırlıkları konusundaki endişelerini dile getirdi.

“Yapı denetim kanunu genişletilerek 19 pilot ilde uygulanmaya başlandı”

İMO Adana Şube Başkanı Hıdır Çak, “1999 Marmara depreminde çok fazla ili etkileyen bir yıkımla karşılaştık. 17 binin üzerinde can kaybının olduğu büyük bir deprem. Dönemin hükümeti Marmara depremin ardından bir yapı denetim kanunu çıkarmak istedi. 595 Sayılı kararname ile yapı denetim kanunu çıkarıldı. Çünkü yapıların doğru denetlenmediğini, burada bir zafiyet oluştuğunu yetkililer tespit etmişlerdi. Hemen arkasından 2001 Yılında da yapı denetim kanunu genişletildi 19 pilot ilde uygulanmaya başlandı. 2001 yılındaki yapı denetim kanundaki 19 pilot ilden bir tanesi Adana, İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirler de uygulamaya geçildi. Yapıların denetlenmesi özel firmalara verildi. Fakat yeni yapılan binalar denetlenirken bir taraftan da geçmişte kalan yapı stokumuzun çok kötü olduğunu, bu yapı stokunu elden geçirilmesi gerektiğini, bazılarının yıkılıp tekrar yapılması gerektiğini vurguladık. Fakat 2011 yılındaki Van depremine kadar bu konuda herhangi bir çalışma yapılmadı. Sadece mevcut yeni yapılan yapılarla ilgili çalışma vardı” diye ifade etti.

“İstanbul maalesef depreme hazırlanmadı”

Hıdır Çak, konuşmasında kentsel dönüşüm yapılırken istenilen verimin alınamadığını belirterek şunları söyledi: “Van depreminin ardından kentsel dönüşüm yasası çıktı. Bu yasa ile yeni yapılan binaların dışında geçmişte yapılmış binalarımızın kontrol edilmesi gerektiğini yeniden kentsel dönüşüm parsel bazlı ve mahalle bazlı çalışmalara geçildi.  İstanbul’da kentsel dönüşüm projesinin en fazla yerlerden bir tanesi. Fakat kentsel döşünüm çalışması yapılırken sıralama, risk derecelendirilmesi yapılmadan bu işlere girildi. Sadece rant odaklı bakıldı. Asıl kentin çöküntü alanlarında maalesef bu çalışmalar yapıldı. İstenilen verim alınamadı. İstanbul maalesef depreme hazırlanmadı. Son 1 yıl içerisinde parsel bazlı  yapılacak dönüşümlere devletin katkısı arttırıldı. 750 Bin hibe 750 kredi olmak üzere 1500 milyonu devlet tarafından karşılanacak şekilde yeni hibe programları açıklandı. Yeni hibe programı kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi KİBTAŞ üzerinden hem de diğer ilçe belediyeler bu konuda belli çalışmalar yaptılar fakat İstanbul’un depreme hazır olmadığını yetkililerde biliyor. Yaşanabilecek depremde aslında sadece İstanbul değil bütün ülkenin kitleneceği, ülkenin hasar göreceği biliyoruz. Hali hazırda kapımıza gelmiş olan bu depremle ilgili çok ciddi bir çalışma yapabilmiş değiliz.”