Enosis nedir? Kıbrıs'ın Yunanistan'a bağlanma hayali

Enosis, 1930'lu yıllarda Birleşik Krallık idaresinde bulunan Kıbrıs Adası'nın Yunanistan'a bağlanması anlamında kullanılan bir terimdir. Yunanca "Ένωσις" (Enosis) kelimesi, birleşme veya ilhak anlamına gelir. Enosis hareketi, politika açısından "bir ülkenin sınırlarına dahil olma, birleşme" anlamında kullanılmıştır.

Bu terim, Balkan Savaşları sırasında Girit'in Yunanistan Krallığı'na ilhakı sırasında da gündeme gelmiştir. Kıbrıs'ta ise Enosis hareketi, özellikle 25 Mart 1921'de Güzelyurt'un Serhatköy köyünde yapılan plebisitle öne çıkmıştır. Kıbrıslı Rumlar, bu plebisitte Kıbrıs Adası'nın Yunanistan'a ilhakını talep etmiş ancak Birleşik Krallık yönetimi bu isteği reddetmiştir. 1925 sonrası dönemde, Kıbrıs'ta Türk-Rum çatışmaları yaşanmaya başlamış ve Enosis hareketi ivme kazanmıştır.

21 Ekim 1931'de, Kıbrıslı Rumlar, anavatan olarak gördükleri Yunanistan ile birleşmek amacıyla Birleşik Krallık idaresine karşı Nikodimos Milanos önderliğinde bir ayaklanma başlatmış, bu isyan sonucunda 6 kişi ölmüş ve çok sayıda insan yaralanmıştır.

Enosis hareketi, 1974'te Kıbrıs'ta gerçekleşen kanlı darbenin de temel motivasyonlarından biriydi. Albay Nikos Sampson'un önderliğinde gerçekleştirilen bu darbe, Kıbrıs'ın Yunanistan'a bağlanma hayalini gerçekleştirmeyi amaçlıyordu. Bu durum, adadaki Türk varlığını silme tehdidi oluşturdu ve Türkiye'nin Kıbrıs Barış Harekâtı'nı başlatmasına neden oldu. Enosis hareketi, Kıbrıs'ın tarihi boyunca büyük bir çatışma ve kriz sebebi olmuştur.