Nihat Köse: Hayvan kayıplarını önlemek için aşılamayı aksatmayın

Soğuk havalar ile birlikte hayvanlarda kayıplara neden olan ‘Şap’ hastalıklığına dikkat çeken Adana Veteriner Hekimleri Odası (VHO) Başkanı Nihat Köse, “Ülkemizde şu günlerde yoğun bir şekilde şap hastalığı görülmekte ve mücadele de devam etmektedir. Şüpheli durumlarda mutlaka veteriner hekiminize müracaat edin. Bu hastalığın spesifik bir tedavisi olmamakla beraber, mücadelenin en iyi yolu ise hayvan hareketlerinin önüne geçmek ve mutlaka aşılamaları yapmaktır.” dedi.

İlkhaber Gazetesi'nden Serhat ŞANLI'nın haberine göre; Soğuk kış mevsimiyle beraber hem ülkemizde, hem de dünyada baş gösteren şap hastalığı hayvancılık sektörü için büyük tehdit oluşturuyor. Manisa’da hayvan pazarları kapatılırken, Elazığ, Tunceli, Yozgat ve Sivas illerinde şap hastalığı nedeniyle karantinalar başladı. Ayrıca Almanya’da ise 35 yıl sonra ilk kez şap hastalığı baş gösterdi. Almanya'nın Brandenburg eyaletinde bir manda sürüsünde şap hastalığının tespit edilmesinin ardından inek, domuz, koyun, keçi ve deve ve lama gibi diğer hayvanların taşınmasına yasak getirilmesinin yanı sıra Berlin'deki iki hayvanat bahçesi de kapatıldı.

Bununla beraber uzmanlar şap hastalığının hayvan sağlığına olan etkisi ile beraber oluşabilecek risklere dikkat çekiyor. Gazetemize şap hastalığının riski ve hayvan varlığına etkisi hakkında açıklama yapan Adana Veteriner Hekimleri Odası (VHO) Başkanı Nihat Köse, tedbirli olunması gerektiğine dikkat çekiyor.

Nihat Köse, “Büyükbaş hayvanların yanı sıra koyun, keçi, domuz ve çift tırnaklı vahşi hayvanlarda virüslerin neden olduğu, bulaşıcı ve çok hızlı yayı lan bir hastalık olarak karşımıza çıkmaktadır. Bulaşıcı olması nedeniyle geniş hayvan kitlelerini etkileyen bir hastalıktır. Hayvanlarda ağır vakalarda tırnak düşmesi, buzağılarda ve kuzularda ise ölüm görülmektedir.” şeklinde konuştu.

Nihat Köse, “Bu yıl kış mevsiminde şap hastalığında artış görmekteyiz. Manisa, Elazığ, Tunceli, Yozgat ve Sivas illerinde şap hastalığı nedeniyle karantinalar başladı. Daha başka illerde de aynı şekilde.. Hatta Almanya’da dahi uzun bir aranın ardından hastalık meydana çıkmış. Yani iş ciddi..” diye konuştu.

Şap hastalığı hakkında detaylı bilgi veren Nihat Köse, “ Ülkemizde şu an yoğun bir şekilde şap hastalığı görülmekte ve mücadele de devam etmektedir. İl ve ilçe müdürlüklerindeki veteriner hekimler karantina, dezenfeksiyon ve aşılama işlemlerini yapmaktadır. 

Şap hastalığı çift tırnaklı hayvanların akut seyirli çok bulaşıcı viral bir enfeksiyondur.  Bulaşma oranı çok yüksek. Ör. %100 varan oranlarda bulaşma olabilmektedir. Farklı serotipleri vardır. A, O, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 ve ASİA-1 olmak üzere yedi farklı serotipi vardır.

Her serotipinin de birçok alt tipi vardır. Önemli olan konu da serotipler arasında çapraz bağışıklık mevcut değildir. O nedenle mücadelesi zordur. Ayrıca virüs dış ortamda aylarca bulaşma yeteneğini koruyabilmektedir. 

Hastalığın bulaştığı hayvanlarda ateş, iştahsızlık, depresyon, süt veriminde azalma ilk klinik bulgulardır. 24 saat içinde salya akışı başlar ve ağız mukozasında veziküller şekillenir. Daha sonra memede, ağız ve burunda, tırnaklarda ülseratif yaralar oluşur. Hayvanlar yemeden içmeden kesilir. Genç hayvanlarda virüsün kalbe yerleşmesi sonucu kalp kası dejenerasyonuna neden olur ve ölümle sonuçlanabilir. 

Hastalıktan şüpheli durumlarda mutlaka Veteriner Hekiminize müracaat etmeniz önemlidir.  Spesifik bir tedavisi yoktur. Hastalıkla mücadelenin en iyi yolu hayvan hareketlerinin önüne geçmek ve topyekün aşılama kampanyasına başlamaktır.” Açıklaması yaptı.

Hayvan kayıpları yaşanmaması için aşılamanın nemine dikkat çeken Adana VHO Başkanı Nihat Köse, yetiştiricilere şu uyarılarda bulundu; “Tüm dünyada artan gıda ihtiyacıyla birlikte hayvancılığa verilen önemin arttığı günümüzde mevcut hayvan varlığının da korunması çok önemli.. Çünkü et ve et ürünleri sağlıklı beslenmede büyük önem taşımaktadır. O nedenle et ve et ürünlerinin kaynağı olan hayvanların sağlığını korumak da hepimiz için çok önemlidir.

Zaten Brucella hastalığı ülkemizde en çok görülen en yaygın zoonoz olması nedeni ile hem insan hem hayvan sağlığı açısından mücadelesi önemli bir hastalıktır. Şap hastalığı ise süt ve et kayıplarına, dış ticarete getirilen kısıtlamalardan doğan ekonomik kayıplara, genç hayvanlarda yüksek ölümlere ve gebe hayvanlarda abortlara neden olması ile ülke ekonomisini ağır şekilde etkilemektedir. Dolayısıyla ciddi ekonomik kayıplara sebep olan hastalıklara karşı aşılamaya uygun tüm hayvanların aşılanması önem arz etmektedir.

Sığırlarda ve koyunlarda Brucella ve Şap hastalığı ülkemiz için ekonomik kayıp ve mücadele zorluğu açısından en önemli hastalıkların başında yer alıyor. Bu hastalıklar ile mücadele de aşılama çok önemlidir.

Şap hastalığı da hayvan ve hayvansal üretimi etkileyen, bunların ihracatını engelleyen ve dolayısı ile ciddi ekonomik kayıplara sebep olan bir hastalık olması nedeniyle aşılamaya uygun tüm hayvanların aşılanması önemlidir.

Şap hastalığının ölüm oranı düşük olmakla birlikte genç hayvanlarda virüsün kalpte yerleşmesi (lokalize) sonucu ölümle sonuçlanan myokarditis olguları görülebilir. Hastalığın bulaşma oranı ise yüksek olup, et ve süt verimlerindeki hızlı düşüşe bağlı ekonomik kayıplar önem taşımaktadır.

Aşısız annelerden doğan yavrulara 2 haftalıktan, aşılı annelerden doğan ve yaşamının ilk günlerinde kolostrum alan yavrulara ise 2 aylıktan itibaren ilk aşılama yapılmaktadır. İlk aşılamadan 21-30 gün sonra rapel (tekrar) aşılama yapılır.

HAYVANLARIMIZI İYİ BESLENMELİYİZ

Bu bağlamda hayvanların iyi beslenmesi gerekir. Soğuk havalarda özellikle protein ve hammadde yönünden hayvanların iyi beslenmesi gerekmektedir. Tam vitaminini, proteinini alan hayvanlarımız kolay kolay hastalanmaz, hastalansa dahi rahat atlatır.

Hayvanların kaldığı ahırlar kış aylarında ıslak olmamalı, günlük mutlaka temizlenmelidir. Ayrıca ahırların havalandırılması da unutulmamalı.. Hayvanlara vitamin yönünden zengin bazı katkı maddeleri de yemlerine katılmalı.. Zaten hayvanlar iyi beslenirse kışı rahatlıkla atlatacaktır.

Biz Veteriner Hekimler Odası olarak görevimiz, hayvan sağlığının ve insan sağlığının korunması, hayvan refahının iyileştirilmesi, gıda güvenliğinin sağlanması, zoonoz hastalıkların önlenmesi, hayvan ıslahı, tıbbi araştırmalar ve biyolojik çeşitliliğin korunması alanlarında yaptığımız çalışmalarla insanlığa büyük katkılar sağlarız. Amacımız; hayvan ölümlerini asgariye indirerek, hem vatandaşlarımıza hem de ülkemize katkı sağlamaktır. Biz her zaman bu konuda göreve hazırız.”