Patates çuvalı içinde yurt dışına kaçırılmıştı

Ali GÜRELİ

ADANA (İLKHABER) - Adana’nın en eski yerleşim alanlarından olan ve günümüzde kazı çalışmaları da yapılan höyüğün bulunduğu Tepebağ Mahallesi’nde 1882 yılında tarihi bir binanın inşaat sahasında çıkarılan 30 santimetre uzunluğundaki granit heykel, patates çuvalı içerisinde yasa dışı yollarla yurt dışına götürüldü.

Kent merkezi ve çevresinin kaleler, camiler, köprüler, hanlar, kervansaraylar, Anavarza ve Kastabala Antik kentleri gibi birçok tarihi zenginlikleri barındıran Adana’dan götürülen heykel, o tarihlerde bir Mısır bilimcisine inceletildi. Ön bölümünde yer alan yazıya göre Mısırlı hasta bakıcıya ait 4 bin yıllık bir eser olduğu ortaya çıkan heykel, daha sonra ABD'li bir misyoner tarafından New York Metropolitan Müzesi'ne hediye edildi. Söz konusu heykelin müzeye getiriliş öyküsü de, müzenin aylık dergisinde o dönemde devletler hukuku ile ilgili yasal bir düzenleme olmadığı için yer aldı.

-Türkiye'ye iadesi istendi

Yapılan inceleme ve tespitler sonrası, heykelin tekrar Türkiye’ye iade edilmesi için 2012 yılındaki "13 Kare Sanat Festivali" etkinliklerinde imza kampanyası düzenlendi. Toplanan imzalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na gönderildi.

İmza kampanyasının düzenlenmesinde emeği geçen ve o tarihteki "13 Kare Sanat Festivali" koordinatörlüğü de  yapan Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Başkanı Haluk Uygur, Dr. Haluk Uygur, "Tepebağ Höyüğü" olarak anılan alanın, ilk çağlardan kalma olduğunu söyledi.

Yurt dışına götürülen 30 santimetre uzunluğundaki granit  "Mısırlı Hemşire Satsneferu Heykeli"nin New York Metropolitan Müzesi'ne getirilişinin yine müzenin 1921 yılında aylık yayımlanan dergisinde anlatıldığına dikkati çeken Uygur, “Heykel, müzede 'Güney Anadolu işi' olarak sergileniyor. 1882 yılında Amerikalı misyonerler tarafından yaptırılan binanın inşaatında bazı mezarlara rastlanıyor. Daha sonra kazı yeri genişletiliyor ve söz konusu heykel bulunuyor. Bu heykel patates çuvalı içinde yasa dışı yollarla yurt dışına götürülüyor. Bir Mısır bilimcisine inceletilen heykelin, ön kısmındaki yazıya göre, Mısırlı hasta bakıcıya ait 4 bin yıllık bir heykel olduğu ortaya çıkıyor. Bu heykel bizim için önemli. Tepebağ'da 4 bin yıllık heykel çıkıyorsa bu höyüğün altında daha neler var neler” dedi.

Heykelin ait olduğu yere geri getirilmesini isten Uygur, bu konuda başlatılan girişimlerin sonuçsuz kaldığını vurguladı.

Yetkililerden bu konuda daha destek istediğini anımsatan Uygur,  "Satsneferu Heykeli, insanlık tarihinde böylesine önemli bir yere sahip Tepebağ’ın değerini ortaya koyabilecek çok önemli bir tarihi buluntu. Misis, Anavarza, Tatarlı gibi, Magarsus ve Tepebağ’ın da kazılmasıyla çok daha eskilerine ulaşabileceğimizi düşünmemize rağmen, bugün itibariyle Adana’da bulunan en eski buluntulardan biri olan Satsneferu heykeli maalesef hala Metropolitan Müzesi’nde. İzinli olmayan bir kazıdan, yasadışı yollarla çıkarıp, yine yasadışı yollarla yurtdışına çıkarılan Satsneferu’nun artık kentimize gelmesini ve İlter Uzel Tıp ve Diş Hekimliği Müzesi'nde sergilenmesini sabırsızlıkla bekliyoruz" ifadelerini kullandı.