Anıtkabir'in yapımında görev almıştı: Fahri Doktora unvanı verilecek

ALİ GÜRELİ

ADANA (İLKHABER) - İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ndeki öğrenciliğinin daha ikinci yılındayken merhum Prof. Dr. Emin Barın ile Anıtkabir’in kitabelerinin yazımında görev yapan ressam-hattat Etem Çalışkan, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi tarafından "Fahri Doktora" unvanına layık görüldü.

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Onur Üyesi olan ressam-hattat Etem Çalışkan’a, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi tarafından kaligrafi sanatında yarattığı yenilikler sayesinde kendine özgü bir resim anlayışı geliştirmesi nedeniyle "Fahri Doktora" unvanı verilmesine karar verildi.

Mersin'in Tarsus ilçesi Göçük Köyü'nde 1928 yılında dünyaya gelen Etem Çalışkan'ın "Fahri Doktora" ödülünün, 10 Ekim Salı günü Eskişehir Osmangazi Üniversitesi'nde düzenlenecek olan törenle verileceği bildirildi.

Etem Çalışkan, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ndeki öğrenciliğinin ikinci yılında akademinin afiş atölyesinde çalışırken yazı dersleri aldığı 1987 yılında vefat eden Prof. Dr. Emin Barın ile birlikte Anıtkabir'in kitabelerinin yazımında görev almıştı.

İlk ve orta öğrenimini Mersin’de tamamlayan ve günümüzde yaptığı Mustafa Kemal Atatürk'ün resimleri ile bilinen Etem Çalışkan, Anıtkabir'deki çalışmalarını şu cümlelerle ifade etmişti:

''Emin Barın hocama ne yapacağımızı sorduğumda, bana Anıtkabir'in kitabelerini yazacağımızı söyledi. Önce anlamadım, hocamın söylediğindeki sorumluluğu ve yüksek onuru birden kavrayamadım. Ama bildim ki, hocam bana iyi bir görev verdi. Daha sonra yazılacak projeleri gördüm. Anıtkabir'deki kulelerin ayrı ayrı isimleri var. Bu kulelerin içine yazılacak yazılar, Ankara' da yetkililer tarafından oluşturulan heyet tarafından belirlenmiş. Bu yazılar hocama gönderildi. Oturup kartondan yazı kalıpları hazırladık günlerce. Ben ölçülerine göre bu yazıları kâğıt üzerine metrelerce yan yana yapıştırarak yazdım. Onları hocam kontrol eder, daha sonra Anıtkabir'e götürür, oradaki taş işçilerine teslim ederdim. Daha önce götürdüğüm ve taş işçilerinin yaptığı işleri de kontrol ederdim. Çok onurlu ve sorumluluk taşıyan bir işle karşı karşıya idim. Anıtkabir'in şeref holünde sağlı sollu duvardaki kabartmaları yapanlar, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ndeki bölümlerin hocalarıydı. Onları görünce heyecanlanırdım. Anıtkabir'e gittiğimde sık sık zamanın Bayındırlık Bakanı Kemal Zeytinoğlu'nu görürdüm. Dönemin Başbakanı Adnan Menderes'i, Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ı da gördüm. Çünkü herkes çalışmaların bitirilmesini takip ediyordu.''

“Mersin ve Adana için yeni bir onur”

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Başkanı Dr. Haluk Uygur da, Mustafa Kemal Atatürk'ün imzasını stilize eden Etem Çalışkan'a verilecek olan "Fahri Doktora" ödülüne ilişkin, "Sanatında yenilikçi ve ilerici, yaşamında Atatürk ilkelerine ve Cumhuriyete kopmaz bağlarla bağlı derneğimizin onur üyesi Etem Çalışkan ile ilgili bu kararın çok yerinde olduğunu düşünüyorum. Onur Üyemizin başarısını Altınoran'ın onuru olarak kabul ediyor, kendisini kutluyorum. Bu ödül Mersin ve Adana için yeni bir onur." dedi.

Etem Çalışkan kimdir?

1928'de Tarsus'un Göçük köyünde dünyaya geldi. İlk ve orta öğreniminin Mersin’de tamamladı. Yüksek öğrenimini İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Afiş Bölümünde yaptı. Sabri Berkel’den desen, Emin Barın’dan yazı, Namık Bayık’dan afiş ve grafik dersleri aldı. Akademideki öğrenciliği sırasında, Anıtkabir’deki yazıtların yazılmasında Emin Barın’a yardımcı oldu.

1954 yılında öğrenciliği sürerken Yapı Kredi Bankası'nın 10. yıl afişi, şükran belgeleri, diplomaları, madalyalarını yaptı. Aynı yıl Yeni Sabah gazetesinde ressam ve kaligraf olarak gazeteciliğe başladı. İlk işi, gazete için Jane Eyre filminin fotoğraflarının üstüne konuşmalar ve anlatım yazmak oldu. Bu çalışma, Türk basınındaki ilk fotoroman yayınıydı.

Yeni Sabah’tan sonra Ankara'da Zafer ve Öncü gazetelerinde; İstanbul'da Hareket, Dünya, Akşam, Milliyet, Hürriyet gazetelerinde çalıştı. Manşetleri, olayların resimlerini, her yılın 10 Kasım'ında gazetelerde yayımlanan Atatürk portrelerini çizdi. 1969 yılında Milliyet gazetesinde çalışırken 10 Kasım Atatürk'ü Anma Günü nedeniyle çizdiği Atatürk portresi, o güne kadarkiler içinde en kalıcısı oldu.

1982’de Hürriyet gazetesinden emekli olduktan sonra Milliyet gazetesine Türk Büyükleri'ni, Güneş gazetesine Kuran'ın Türkçe anlamını, Sabah gazetesine Yunus Emre Divan'ını hazırladı. Çizgi röportajlar yaptı. Türk Büyükleri çalışması albüm kitap olarak yayınlandı. 1980 yılında Atatürk’ün doğumunun 100. yılı için basılan gümüş ve altın hatıra paraları tasarladı, 1984 yılında PTT için 16 Türk Devleti Pul Serisini hazırladı.

Kültür Bakanlığı’nın siparişi üzerine üç yıllık bir çalışma sonucunda Atatürk’ün iki ciltlik Nutuk adlı eserini el yazısıyla yazdı. 844 sayfadan oluşan iki ciltlik eser, 2002'de yayımlandı. 2005 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilen Burhan Felek Ödülü ile ödüllendirildi.

Uluslararası 8. Altın Koza Film Festivali'nde Yaşam Boyu Onur Ödülü, 2021 yılında  Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'ne layık görülen Etem Çalışkan'ın çok sayıda ödülleri de bulunuyor.