José Mourinho'nun başarılar ve tartışmalarlar dolu futbol kariyeri

José Mourinho, Portekizli teknik direktör ve eski futbolcu olarak tanınır. Mourinho, futbol tarihindeki en yetenekli teknik direktörlerden biri olarak kabul edilir ve en iyi teknik direktörler arasında yer alır.
Futbol kariyerine Portekiz liglerinde orta saha oyuncusu olarak başlayan Mourinho, 24 yaşında futbolu bırakarak antrenörlük kariyerine odaklandı. İlk olarak Sporting ve Porto'da Sir Bobby Robson'ın tercümanlığını yaparak antrenörlük kariyerine başladı. Daha sonra, hem Robson hem de Louis van Gaal'in yönetimindeki Barcelona'da yardımcı antrenörlük yaptı.
Mourinho'nun kısa süreli görevlerinin ardından, 2002 yılında Porto'ya teknik direktör olarak atandı. Porto'da gösterdiği başarılar arasında iki Primeira Liga şampiyonluğu, bir Taça de Portugal, UEFA Kupası ve Porto'nun 1987'den bu yana ilk UEFA Şampiyonlar Ligi zaferi bulunmaktadır.

2008 yılında İtalyan kulübü Inter Milan'a geçen Mourinho, Serie A'yı iki kez kazanmayı başardı ve 2010'da Inter ile büyük bir başarı elde etti. Serie A, Coppa Italia ve UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazanarak Avrupa üçlüsünü tamamlayan bir İtalyan kulübü için ilk olan bu başarı, onu Avrupa Kupası'nı kazanan beş teknik direktörden biri yaptı. Aynı yıl, FIFA Dünyada Yılın Teknik Direktörü ödülünü kazandı.
Daha sonra İspanya'nın Real Madrid kulübüne geçen Mourinho, 2011-2012 sezonunda rekor bir puanla La Liga'yı kazanarak dört farklı ülkede lig şampiyonluğu yaşayan beşinci teknik direktör oldu. Ayrıca, Real Madrid'de bir Copa del Rey ve bir Supercopa de España şampiyonluğu yaşadı.

2013 yılında Real Madrid'den ayrılan Mourinho, Chelsea'ye dönerek bir lig şampiyonluğu ve Lig Kupası daha kazandı. Ancak, kötü performansın ardından 2015 yılında görevine son verildi. İngiltere'de kalarak sırasıyla Manchester United ve Tottenham Hotspur'un başına geçti, ancak her iki kulüpte de kısa süreli başarılar yaşadı ve ayrılık hırçın şekillerde gerçekleşti. Mourinho, Manchester United'daki ilk sezonunda UEFA Avrupa Ligi, Lig Kupası ve FA Community Shield'i kazandı. Tottenham'ı Lig Kupası'nda finale taşıdı, ancak finalin oynanmasına bir haftadan az bir süre kala kovuldu. Kısa süre sonra Roma tarafından işe alındı ve UEFA Avrupa Konferans Ligi'ni kazanarak dört kulüple büyük bir Avrupa yarışmasını kazanan ilk teknik direktör ve üç ana UEFA kulüp yarışmasını kazanan üçüncü teknik direktör unvanlarını aldı.

2015 yılında Portekiz Futbol Federasyonu (FPF) tarafından Yüzyılın Portekizli Teknik Direktörü seçilen Mourinho, transferlerde 1 milyar £'dan fazla harcayan ilk teknik direktör oldu. Taktik bilgisi, karizmatik ve tartışmalı kişiliği ve çekici futboldan ziyade sonuçlara öncelik vermesiyle tanınması nedeniyle hem hayranları hem de eleştirmenler tarafından Arjantinli teknik direktör Helenio Herrera ile karşılaştırıldı.
José Mourinho, 1963 yılında Setúbal, Portekiz'de doğdu. Babası Félix Mourinho, Portekiz'de futbol oynadı ve kaptanlık yaptı. Annesi Maria Júlia Carrajola dos Santos ise varlıklı bir ilkokul öğretmeniydi. Mourinho'nun futbol kariyeri Belenenses'in genç takımında başladı ve daha sonra Rio Ave'ye transfer oldu. Rio Ave'de babasının A takım menajeri olmasıyla birlikte futbolculuk kariyeri devam etti. Babasıyla birlikte çalışarak başarılı bir ortaklık kurdu ve birçok gol atmıştır. Ancak, sıklıkla yedek kulübesinde yer almasına rağmen, nadiren seçilmiştir. Babasının yanında kısa süre sonra Belenenses'e katılmak üzere takımdan ayrıldı. Bu dönemde yaşadıkları mülkiyet kayıpları, 1974'teki Karanfil Devrimi'nin ardından gerçekleşti.

20 Eylül 2000'de, Jupp Heynckes'in ayrılmasının ardından Benfica'nın teknik direktörlüğüne José Mourinho getirildi. Mourinho, bu göreve gelir gelmez yardımcı antrenör olarak Jesualdo Ferreira'nın atanmasını reddetti ve yerine eski savunma oyuncusu Carlos Mozer'i seçti. Mourinho'nun asistanlık teklifiyle ilgili olarak Louis van Gaal ile yaptığı bir görüşmede, van Gaal ona, Benfica'nın A takım antrenörü olması gerektiğini ve aksi takdirde ayrılmamasını söyledi.

Mourinho, Benfica'daki görevinden kısa bir süre sonra Bobby Robson tarafından Newcastle United'da yardımcı antrenörlük teklifi aldı. Robson, Mourinho'yu kendisine katılmaya ikna etmek için çaba gösterdi ve hatta Mourinho'ya gelecekte kendisinin yerine geçmesini teklif etti. Ancak Mourinho, Robson'ın sevdiği bir kulüpte istifa etmeyi reddetti ve teklifi geri çevirdi.

Mourinho, 2002 yılında Octávio Machado'nun yerine Porto'nun teknik direktörlüğüne getirildi. Porto, o dönem ligde beşinci sıradaydı ve UEFA Şampiyonlar Ligi'nde son sıradaydı. Mourinho, takımı üçüncü sıraya yükselterek gelecek sezon şampiyon olma sözü verdi. Porto'nun bel kemiği olarak gördüğü kilit oyuncuları hızla belirledi ve takıma güçlü bir yapı kazandırdı. Mourinho'nun transferleri arasında Vítor Baía, Ricardo Carvalho, Costinha, Deco, Dmitri Aleniçev, Hélder Postiga, Nuno Valente, Derlei, Paulo Ferreira, Pedro Emanuel, Edgaras Jankauskas ve Maniche gibi isimler yer aldı. 2002-03 sezonunda Mourinho, Porto'nun antrenmanlarına ilişkin detaylı raporları kulübün resmi internet sitesine koyarak dikkat çekti. Takımın öne çıkan özelliği, hücum hattında başlayan ve "yüksek baskı" olarak adlandırılan baskılı oyunuydu. Porto'nun savunma ve orta saha oyuncularının fiziksel yetenekleri, rakiplerini baskı altına almasını ve onları top kaybına zorlamasını sağladı.
Mourinho, 2003 yılında Porto'yu Primeira Liga şampiyonu yaparak Benfica'nın önünde 11 puan farkla zirveye taşıdı. Toplam 86 puanla, o zamana kadar Portekiz rekoru olan Benfica'nın 88 puanla kırdığı 2015-16 sezonuna kadar en yüksek puanı elde etti. Ayrıca Taça de Portugal'ı kazanırken finalde eski kulübü Leiria'yı yendi ve UEFA Kupası finalinde Celtic'i mağlup ederek büyük bir başarı elde etti.

2003-04 sezonunda Mourinho'nun Porto'su, Portekiz Süper Kupası'nı kazanarak başladı, ancak UEFA Süper Kupası'nda Milan'a 1-0 kaybetti. Takım, Primeira Liga'da mükemmel bir performans sergileyerek iç saha rekoru kırdı, sekiz puanlık bir avantajla şampiyonluğu kazandı ve sezona Gil Vicente'ye karşı aldıkları mağlubiyetten sonra 27 maçlık bir yenilmezlik serisi yakaladı. Şampiyonluğu beş hafta önce garantiledi. Porto, Taça de Portugal finalinde Benfica'ya yenilse de, iki hafta sonra Almanya'da Monaco'yu 3-0 yenerek UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazandı. Mourinho'nun takımı, turnuvada sadece Real Madrid'e karşı grup aşamasında bir mağlubiyet aldı ve Manchester United, Lyon ve Deportivo de La Coruña gibi güçlü rakipleri elemeyi başardı.

Manchester United ile Porto arasındaki maçta Roy Keane'in Vítor Baía'ya müdahalesi sonrası kırmızı kart görmesiyle Alex Ferguson ve Mourinho arasında gerilim yaşandı. Porto, deplasmandaki maçta gollü bir yenilginin eşiğindeyken Costinha'nın 89. dakikada attığı golle beraberliği sağladı. Mourinho, golü gösterişli bir şekilde kutladı, bu kutlama onun dikkatleri üzerine çekti ve kendini oyuna duyurdu. Mourinho'nun Porto'nun United'ı yenmesi, ileride Chelsea'yi yöneteceği Premier League'e geçişinin habercisiydi. Chelsea'nin 2005'te Premier League şampiyonluğunu kazanmasının ardından Ferguson, Chelsea'ye karşı bir sonraki maçta oyuncularına şeref kıtası oluşturdu. 2007'de ise Mourinho, Ferguson'un takımı lig şampiyonu olduktan sonra aynı jesti Stamford Bridge'de geri döndürdü. Mourinho, Liverpool'un teknik direktörlük pozisyonunu Rafael Benítez'e bırakarak Abramovich'ten gelen teklifi kabul ederek Chelsea'ye yakın geleceğini bağladı.

2 Haziran 2004'te Mourinho, 1,7 milyon sterlinlik bir tazminat paketiyle Porto'dan ayrıldı ve Chelsea'nin başına geçti, Premier League'deki ilk Portekizli teknik direktör oldu. Chelsea'ye katıldıktan sonra düzenlenen bir basın toplantısında, takımın referanslarından bahsederek, "En iyi oyunculara sahibiz ve kibirli olduğum için özür dilerim ama en iyi teknik direktöre sahibiz" şeklinde konuştu. Bu yorum, medyanın onu "Özel Kişi" olarak adlandırmasına neden oldu ve kibirli tavrı, teknik direktörlük kariyerinin ilk dönemlerinde geniş çapta kabul gördü. Mourinho, Porto'dan yardımcı antrenör Baltemar Brito, kondisyoner Rui Faria, baş scout André Villas-Boas ve kaleci antrenörü Silvino Louro'yu işe aldı. Chelsea'de uzun süre forma giymiş olan ve daha önceki teknik direktörler döneminde yardımcı antrenörlük görevi üstlenmiş olan Steve Clarke'ı da takımda tuttu. Mourinho, Abramovich tarafından finanse edilen transferlerde, Tiago, Michael Essien, Didier Drogba, Mateja Kežman, Ricardo Carvalho ve Paulo Ferreira gibi oyuncular için toplamda 70 milyon £'dan fazla harcama yaptı. 

2004-05 sezonunda Mourinho'nun yönetimindeki Chelsea, önceki sezonun potansiyelini geliştirerek ilerledi. Aralık ayının başlarında Premier League'de liderliklerini sürdürdüler ve UEFA Şampiyonlar Ligi'nde elemelerde yer aldılar. Lig Kupası'nda Cardiff'te Liverpool'u 3-2 yenerek ilk kupalarını kazandılar. Maç sırasında, Liverpool önde giderken Mourinho, sataşmalara yanıt olarak parmağını Liverpool taraftarlarına gösterdiği için sahadan çıkarıldı.

Şampiyonlar Ligi'nde son 16 turunda Barcelona ile karşılaşan Chelsea, deplasmanda 2-1 kaybettikten sonra evlerinde 4-2 kazanarak turu geçti. Ancak çeyrek finalde Bayern Münih'e karşı oynanan maçta stadyuma girişi yasaklanan Mourinho, oyuncularıyla konuşmak için soyunma odasında bekledi ve sonra stadyumu terk etmek için bir çamaşır sepetine saklandı. Ancak, yarı finalde Liverpool'a karşı tartışmalı bir golle elenerek Şampiyonlar Ligi'nde başarı şansını kaçırdılar. Premier League'de ise 50 yıl aradan sonra ilk yerel lig şampiyonluğunu elde ettiler, 95 puanla ve yalnızca 15 gol yiyerek bir dizi İngiliz futbol rekorunu kırdılar.

2005-06 sezonunda Chelsea, Arsenal'i mağlup ederek FA Community Shield'i kazandı ve Premier League'de liderliklerini sürdürdüler. Manchester United'ı 3-0 yenerek üst üste ikinci Premier League şampiyonluğunu kazandılar. Mourinho, şampiyonluk madalyasını alırken kalabalığa fırlattı, daha sonra kendisine ikinci bir madalya verildi ve o da aynı şekilde kalabalığa atıldı.
2006-07 sezonunda Mourinho'nun Chelsea'deki geleceği hakkında spekülasyonlar yaşandı çünkü kulüp sahibi Roman Abramovich ile kötü ilişkileri vardı ve sportif direktör Frank Arnesen ile Abramovich'in danışmanı Piet de Visser ile güç mücadelesi yaşadı. Mourinho, Chelsea'den ayrılmasının sadece iki yolunun olduğunu belirtti: yeni bir sözleşme teklif edilmemesi veya kovulması.
Bu sezonda, Didier Drogba kariyerinin en golcü sezonunu geçirirken, yeni transfer Andriy Şevçenko'nun sezon sonuna doğru ilk 11'den çıkarılmasına yol açtı. Michael Ballack gibi yüksek profilli transferler yapıldı ve Eiður Guðjohnsen kulüpten ayrıldı. Chelsea, Arsenal'i yenerek Lig Kupası'nı kazandı ve Şampiyonlar Ligi'nde Liverpool'a elenerek final şansını kaybetti. Premier League'de ise Manchester United'ın şampiyonluğunu kabul etmek zorunda kaldılar.

Ancak, Mourinho'nun Chelsea'yi 2007 FA Cup finalinde Manchester United'a karşı galip getirerek ilk FA Cup zaferini elde etmesi önemli bir başarıydı. Bu, bir Premier League teknik direktörü için tüm yerel kupaları kazandığı anlamına geliyordu. Abramovich'ın futbol direktörlüğü pozisyonunu Avram Grant'a vermesiyle Mourinho ve Abramovich arasındaki gerilim arttı. Bu duruma rağmen, Chelsea'nin kadrosu Arjen Robben'in ayrılışı ve Florent Malouda'nın transferi gibi değişiklikler yaşadı.

2007-08 sezonunun başında Chelsea, kendi sahasında üst üste 64 lig maçını yenilgisiz tamamlayarak yeni bir rekora imza attı, ancak sezona Aston Villa mağlubiyetiyle başladı ve Blackburn Rovers ile golsüz berabere kaldı. UEFA Şampiyonlar Ligi'ndeki açılış maçında Rosenborg karşısında alınan beraberlik Abramovich'i memnun etmedi. Mourinho, Abramovich ile yaşanan anlaşmazlıkların ardından 20 Eylül 2007'de beklenmedik bir şekilde Chelsea'den ayrıldı. Kulüp, altı kupa kazandırarak Chelsea tarihindeki en başarılı teknik direktör olarak Mourinho'ya veda etti. Yerine Avram Grant getirildi, ancak bir yıl boyunca hiçbir kupa kazanamadı ve sezon sonunda görevden alındı.

Mourinho, 2 Haziran 2008'de Inter Milan'ın başına geçti ve üç yıllık bir sözleşme imzaladı. Chelsea ve Porto'da hizmet etmiş teknik ekibini Inter'e de getirdi. Transfer döneminde Mancini, Muntari ve Quaresma gibi önemli oyuncuları takıma kazandırdı.

2008-09 sezonunda Inter'in teknik direktörü olarak ilk Serie A şampiyonluğunu yaşayan Mourinho, Roma'yı penaltılarla yenerek Supercoppa Italiana'yı kazandı. Ancak UEFA Şampiyonlar Ligi'nde Manchester United'a elenerek ve Coppa Italia'da Sampdoria'ya yenilerek hayal kırıklığı yaşandı. Serie A'da 10 puan farkla şampiyon olan Inter, genç oyuncuları Mario Balotelli ve Davide Santon'un da katkılarıyla önemli bir başarı elde etti. Mourinho'nun ilk sezonu, bazı taraftarlar tarafından Roberto Mancini'nin Şampiyonlar Ligi performansını geliştirememesi nedeniyle eleştirildi, ancak ligi Milan'ın 10 puan önünde bitirerek önemli bir zafer elde etti. 

2009-10 sezonunda Mourinho, Manchester United'ın başına geçmeye ilgi gösterdiğini ancak kararın kulübe bağlı olduğunu belirtti. Inter'de Adriano, Julio Cruz, Hernán Crespo ve Luís Figo'nun ayrılışının ardından Diego Milito, Thiago Motta ve Wesley Sneijder gibi oyuncularla takımı güçlendirdi. Samuel Eto'o'nun transferi, Ibrahimović'in Inter'e gelmesiyle gerçekleşti ve Quaresma'nın başarısız performansıyla Chelsea'ye kiralanmasıyla sonuçlandı. Sezonun başlangıcında zorlanan Inter, Sneijder liderliğinde orta sahayı güçlendirerek Kasım ayından itibaren çarpıcı bir şekilde gelişti. Mourinho'nun takımı, Serie A'da Milan'ı 4-0 ve Genoa'yı 5-0 mağlup ederek önemli galibiyetler elde etti. Ancak Aralık ayındaki Juventus maçında hakemi alaycı bir şekilde alkışladıktan sonra ihraç edildi ve Inter maçı kaybetti. 

2009-2010 sezonunda Mourinho, Inter'in Chelsea'yi her iki maçta da yenerek Şampiyonlar Ligi çeyrek finaline yükselmesiyle önemli bir başarı elde etti. Takımın form kaybı ve Mario Balotelli ile yaşadığı zorlu ilişki medya ve uzmanlar tarafından eleştirildi. Mourinho, CSKA Moskova'yı yenerek tarihte üç farklı takımı Şampiyonlar Ligi'nde yarı finale taşıyan ilk teknik direktör oldu. Inter, Sevilla'yı eleyerek Şampiyonlar Ligi finaline yükseldi. Aynı sezon Coppa Italia finaline ulaşan Inter, Serie A şampiyonluğunu neredeyse garantiledi ve sonunda Serie A, Coppa Italia ve UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazanarak tarihi bir üçleme imza attı. Mourinho, Inter'deki son maçının ardından Real Madrid'e transfer oldu.

2010-2011 sezonunda Mourinho'nun Real Madrid'i La Liga'da liderlik yarışında Barcelona'nın önüne geçti. Copa del Rey finalinde Barcelona'yı yenerek İspanyol futbolundaki ilk kupasını kazandı. Ancak Şampiyonlar Ligi'nde Barcelona'ya elendiler. 2011-2012 sezonunda Real Madrid, Mourinho'nun liderliğinde üst üste ikinci kez La Liga şampiyonu oldu. Şampiyonlar Ligi'nde yarı finale yükseldiler ancak Bayern Münih'e elendiler. Mourinho, bu dönemde Real Madrid'i birçok rekor kırmaya ve başarı elde etmeye yönlendirdi.

2012-2013 sezonunda Mourinho, Real Madrid'de son sezonunu geçirdi. İki yıl içinde İspanya'nın en üst liginde tüm yerel şampiyonlukları kazanarak dikkat çekti. Ancak sezon boyunca yaşadığı gergin ilişkiler ve tartışmalar nedeniyle eleştirildi. Real Madrid, Şampiyonlar Ligi'nde yarı finale yükseldi ancak Borussia Dortmund'a elendi. Mourinho, 2013 Copa del Rey finalinde Atlético Madrid'e kaybettikten sonra sezonu "kariyerinin en kötü sezonu" olarak nitelendirdi. Sezon sonunda Mourinho'nun sözleşmesi karşılıklı anlaşma yoluyla sonlandırıldı.

Chelsea'ye dönüşü 3 Haziran 2013'te gerçekleşti ve Mourinho ikinci kez Chelsea'nin teknik direktörü oldu. Geri dönüşünde ilk maçını 18 Ağustos 2013'te Hull City'e karşı 2-0 kazandı. Chelsea, UEFA Süper Kupası'nda Bayern Münih'e kaybettikten sonra Mourinho, takımın performansından gurur duyduğunu ancak maçı kaybettiklerini belirtti. Sezon boyunca, Mourinho Chelsea'nin kadrosunu şekillendirdi ve takımın şampiyonluk şansını küçümsedi. Chelsea, Premier League'de üçüncü oldu ve Şampiyonlar Ligi'nde yarı finalde Atlético Madrid'e elendi.

2014-15 Premier League sezonunda Chelsea, 18 Ağustos'ta Burnley karşısında aldığı 3-1'lik galibiyetle başladı. Yeni transferler Diego Costa, Cesc Fàbregas ve Thibaut Courtois ilk kez forma giyerken, Didier Drogba da geri döndü. Ancak 24 Ocak 2015'te FA Cup'ın dördüncü turunda Bradford City'ye 2-4 yenilerek sürpriz bir şekilde elendiler. Mourinho, bu yenilgiyi "utanç verici" olarak nitelendirdi. Ancak 1 Mart 2015'te Lig Kupası finalinde Tottenham Hotspur'u 2-0 mağlup ederek sezonun ilk kupasını kazandılar. UEFA Şampiyonlar Ligi'nde ise son 16 turunda Paris Saint-Germain'e elenerek hayal kırıklığı yaşadılar.

Ancak 3 Mayıs 2015'te Chelsea, Crystal Palace'ı yenerek Premier League şampiyonluğunu ilan etti. Mourinho, daha sonra Premier League'de Sezonun Teknik Direktörü seçildi ve Chelsea tüm sezon boyunca sadece üç maç kaybetti.

2015-16 sezonunda, 7 Ağustos 2015'te Mourinho, Chelsea ile yeni bir dört yıllık sözleşme imzaladı. Ancak takım, Premier League'deki ilk on iki maçında sadece on bir puan toplayarak zor bir başlangıç yaptı. Ayrıca 27 Ekim'de Stoke City'ye penaltılarla yenilerek Lig Kupası'nda elendi.

17 Aralık 2015'te, 16 Premier League maçının 9'unu kaybettikten sonra Chelsea, Mourinho ile karşılıklı anlaşma ile yollarını ayırdıklarını açıkladı. Kulüp, Mourinho'nun iyi şartlarda ayrıldığını ve Chelsea'de her zaman sevilen, saygı duyulan ve önemli bir figür olarak kalacağını belirtti.

Mourinho'nun teknik direktörlük kariyeri boyunca birçok kulüpte başarılar elde ettiği görülüyor. Chelsea, Manchester United ve Roma gibi büyük kulüplerde şampiyonluklar kazandı ve birçok büyük Avrupa kupası finaline ulaştı. Ancak, başarılarına rağmen, zaman zaman kontroverziyel ve tartışmalı bir figür olarak da biliniyor. Mourinho'nun oyuncuları ve rakip teknik direktörlerle olan ilişkileri sık sık medyada ve futbol dünyasında tartışıldı. Mourinho'nun futbol felsefesi ve oyun tarzı da eleştirilere maruz kaldı, bazıları onu defansif bir yaklaşımı benimsemekle suçladı, ancak diğerleri başarılarına saygı duydu. Son olarak, Mourinho'nun liderlik tarzı ve medya ile ilişkileri de zaman zaman tartışmalara neden oldu.