Orman yangınları, hava kirliliğiyle insan sağlığı üzerinde risk yaratıyor

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Olağandışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri Kolu, havaların ısınmasıyla birlikte yurt genelinde meydana gelen orman yangınlarının insan sağlığına olumsuz etkilerine yönelik uyarılarda bulundu.

TBB'nin yetkilileri, son günlerde Adana, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Elâzığ, Denizli, Diyarbakır, İzmir, Manisa, Mardin, Muğla ve Uşak’ta meydana gelen orman yangınlarının endişeyle takip edildiğini belirtti.

Orman ve anız yangınlarından dolayı yaşamını yitirenlerin ailelerine ve yakınlarına başsağlığı, yaralananlara acil şifalar dileyen TBB yetkilileri, orman yangınlarının insan sağlığına olumsuz etkilerine yönelik uyarılarda bulundu.

Doğaya, canlılara ve yerleşim yerlerine zarar veren orman yangınlarının bir diğer etkisinin, yangınından kaynaklanan dumanın içinde bulunan kanserojen özellikteki parçacık maddeler nedeniyle ortaya çıktığına dikkati çeken TBB yetkilileri, "Rüzgârın da etkisiyle yayılan dumanlar, hem yangın alanında çalışan ormancıları hem de yakın çevrede yaşayanları olumsuz etkilemektedir" dedi.

Orman yangınlarının, insan sağlığına zarar vermeye devam ettiğini bildiren TBB yetkilileri, yangın dumanının sağlığa olumsuz etkileri, dumandan kimlerin daha çok etkilendiği, yangın esnasında ve sonrasında alınacak önemler konusunda bilgi notu paylaştı.

Orman yangınlarından kaynaklanan hava kirliliğinin sağlık etkileri

TBB'nin, orman yangınlarından kaynaklanan hava kirliliğinin insan sağlığı etkileri ile ilgili bilgi notunda, şunlar kaydedildi:

"Duman, ahşap ve diğer organik maddeler yandığında oluşan gazların ve ince partiküllü (parçacık) maddelerin karışımından oluşur. Dumandan kaynaklanan en büyük sağlık tehdidi ince parçacıklardır. Bazı mikroskobik parçacıklar akciğerlere derinlemesine nüfuz edebilir. Ve bunlar gözlerde yanmadan, burun akıntısından, ağır ve kalıcı kalp ve akciğer hastalıklarına kadar çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Parçacık kirliliğine maruz kalma, kanser ve erken ölümle de bağlantılıdır.

Orman yangınından kaynaklanan duman, içinde bulunan ve kimi zaman gözle görülemeyen ve kanserojen olan parçacık maddeler nedeniyle sağlık tehdidi oluşturan bir karışımdır. Kısa süreli partikül madde maruziyetinin, göz ve solunum yolu tahrişinden başlayıp akciğer fonksiyonunda azalma, akciğer iltihabı (zatürre), bronşit, astım ve diğer akciğer hastalıklarının alevlenmesi gibi daha ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını, kalp yetmezliği gibi çeşitli kalp damar hastalıklarını ağırlaştırdığını, hatta erken ölümlere neden olduğunu gösteren fazlasıyla kanıt mevcuttur.

Tekrarlanan ve günlerce devam eden orman yangını dumanına maruz kalma veya ardışık birden çok yangından kaynaklanan kümülatif maruziyetlerin olası sağlık etkilerine dair elde bulunan veriler, maalesef oldukça sınırlıdır.

Kimler daha çok etkilenir?

Orman yangınına maruz kalan nüfus çeşitli boyutlarda etkilenmektedir; fakat çoğu sağlıklı yetişkinler ve çocuklar, yangın sonrasında dumanın akut etkilerinden kısa sürede kurtulabilirler. Fakat solunum veya kardiyovasküler hastalıkları olanlar, çocuklar ve yaşlılar, hamile kadınlar, düşük sosyoekonomik koşullarda yaşayanlar ve açık havada çalışmak zorunda olan işçiler gibi belirli yaş grupları ve belli topluluklar, daha büyük sağlık sorunlarıyla karşılaşmaya adaydır.

Olay yerine özgü tehlikeler, üst düzey profesyoneller dışında herkes tarafından bilinemeyeceğinden; her ne kadar istekli-gönüllü-motive yardımseverler müdahale etmek isteseler de durum, çok fazla sayıda kişinin riskli bir işe girişmesine dönüşebilir ve sağlık sorunları, can kayıpları yaşanabilir.

Görevlilerin, tahliye için ‘Yaklaşmayın, şu yöne gitmeyin, bu alana girmeyin’ gibi uyarıları, ciddiye alınmalıdır.

Yangın ve duman ortamları bilgisi olmayan, bu ortamlarda tecrübesi olmayıp, hazırlıklı olmayanlar için daha da ölümcül tehlikeler içerebilmektedir. Yangın dumanındaki partiküllü maddeler, ortamdaki görüş kalitesini normal fenerler ile üstesinden gelinemeyecek kadar düşürür.

Yangına müdahale sırasında görevlilerin ‘Yangın elbisesi, kask ve koruyucu başlık, çizme, eldiven, temiz hava solunum cihazları ya da duman maskesi’ gibi kişisel koruyucu donanımları kullanmaları gerekmektedir.”