Kardiyoloji Uzman'ından şah damarı tıkanıklığı ve inme uyarısı: Her yıl 200 bin kişi inme geçiriyor!

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Adana Şehir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Alıcı, şah damarındaki tıkanma ile gelişen ve halk arasında "inme" olarak bilinen hastalığın, yaşlanan nüfusla birlikte önemli bir sağlık sorunu haline geldiğini ifade etti. Her yıl yaklaşık 200 bin kişide görülen inmenin, yaşlanan nüfusla birlikte her geçen yıl artış gösterdiğini belirtti.

İNME NEDİR?

İnme, beynin bir bölgesine giden dolaşımın birkaç dakikadan fazla kesilmesi sonucu beyin hücrelerinin tahrip olmasıyla oluşan, görme, konuşma, vücudun belli bölgelerinde hareket ya da his kaybı gibi belirtilere yol açan bir hastalıktır. Her yıl yaklaşık 200 bin kişide görülmektedir.

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Doç. Dr. Alıcı, inme risk faktörlerinin genetik etkenler ve ilerleyen yaş dışındakilerin büyük çoğunluğunun önlenebilir olduğunu vurguladı. Risk faktörleri arasında şunlar yer alıyor:

• Tütün ve alkol kullanımı: Damarlarda plak oluşumunu artırarak inme riskini önemli ölçüde yükseltir.
• Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, damarlara zarar vererek inme riskini artırır.
• Diyabet: Diyabet, damarları tahrip ederek inme riskini artırır.
• Yüksek kolesterol: Yüksek kolesterol, damarlarda plak oluşumuna yol açarak inme riskini artırır.
• Fiziksel aktivite eksikliği ve hareketsiz yaşam: Hareketsiz yaşam tarzı, damarlarda plak oluşumuna ve inme riskine yol açar.
• Obezite: Fazla kilo ve obezite, inme riskini artırır.
• Yağ, şeker ve tuz oranı yüksek beslenme: Bu tür beslenme tarzı, damarlara zarar vererek inme riskini artırır.

ŞAH DAMARI TIKANIKLIĞI VE İNME

Şah damarı tıkanıklığı, beyne yeterince kan gitmemesine ve inmeye yol açan en önemli nedenlerden biridir. Ülkemizde her yıl yaklaşık 200 bin inme vakası görülmektedir. İnmelerin yaklaşık yüzde 80'i iskemik yani damar tıkanıklığı, yüzde 20'si ise genellikle hipertansiyon kaynaklı kanama sonucu ortaya çıkmaktadır.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Eskiden belli bir oranda tıkanıklık varsa ve hasta felç geçirmişse tek tedavi yöntemi ameliyat iken, günümüzde stentleme işlemi yapılmaktadır. Tıkalı yere stent yerleştirilerek pıhtı atması engellenir ve bölge stabilize edilir. Hastadaki darlık yüzde 60'ın üzerinde değilse risk faktörleri ortadan kaldırılır. Rutin tarama herkese önerilmese de, hastada çok fazla risk faktörü varsa anjiyo veya ilaçlı tomografi ile darlığın seviyesi ölçülebilir.

İNME BELİRTİLERİ

• Aniden gelişen inme vakalarında şu belirtiler görülebilir:
• Yüz, kol veya bacakta vücudun tek tarafında his ve güç kaybı
• Bilinç bulanıklığı
• Konuşmada zorlanma veya hiç konuşmama
• Dengesiz yürüme
• Yutkunma güçlüğü
• Tek gözde veya her iki gözde gelişebilen görme kaybı
• Ani başlayan baş ağrısı ve baş dönmesi

Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız önemlidir.

İNMEDEN SONRA İYİLEŞME MÜMKÜN MÜ?

İnme tedavisi görüp normal hayatına dönen çok sayıda hasta bulunmakla birlikte, iyileşme beyindeki hasarın derecesine bağlıdır. Erken tanı ve hızlı müdahale ile beyindeki hücre hasarının ilerlemesi önlenebilir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2023 yılında açıklanan verilere göre, 2020 yılında 507.938 kişi hayatını kaybetmiştir. Ölümlerin %36'sı kalp damar sistemi hastalıklarından kaynaklanmıştır. Aynı yıl inmeden ölüm kaydı sayısı 35.880 olup tüm ölümlerin %7,2'sini ve kalp damar hastalıkları kaynaklı ölümlerin ,6'sını oluşturmaktadır. Bu veriye göre 2020 yılında her on beş dakikada bir Türk insanı inme nedeniyle hayatını kaybetmiştir.