İl Sağlık Müdürlüğü, çocukluk aşılarında değişikliği duyurdu

İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yayınlanan bilgi notuna göre, 14 Nisan 2025 tarihinden itibaren ülkemizde çocukluk dönemi aşı takviminde önemli bir değişiklik yapılmıştır. Beş bileşenli karma aşı (DaBT-İPA-Hib) yerine, altı bileşenli karma aşı (DaBT-İPA-Hib-HepB) uygulanmaya başlanmıştır. Bu yeni aşı, Difteri, Tetanoz, asellüler Boğmaca, inaktif Polio, Hemofilus İnfluenza tip b ve Hepatit B'ye karşı koruma sağlamaktadır. Altı bileşenli karma aşının en önemli avantajı, beş bileşenli aşıya ek olarak Hepatit B'ye karşı da koruma sunmasıdır. Böylece, tek bir dozla toplam altı hastalıktan korunma sağlanmaktadır. Ayrıca, bu geçişle birlikte bebeklerin aşı takvimi daha sade hale gelirken, kullanım kolaylığı da artmaktadır. Eskiden iki kez enjeksiyon yapılan bu aşılar, artık tek bir enjeksiyonla uygulanacaktır.

1. Altı bileşenli karma aşı hangi antijenleri içerir?

Difteri, tetanoz, asellüler boğmaca, poliomyelit (çocuk felci) konjuge Hemofilus influenza tip b(Hib) ve hepatit B antijenlerini içeren inaktif bir aşıdır. Altı bileşenli karma aşı beş bileşenli karma aşıda var olanlara benzer miktarda Difteri, Tetanoz, Boğmaca ve Polio antijen dozlarını içerir, Hib antijeni ise beşli aşıya göre bir miktar artırılmıştır. Altı bileşenli karma aşıda tıpkı tekli doz Hepatit B aşısında olduğu gibi 10 mikrogram Hepatit B yüzey antijeni bulunmaktadır. Özetlemek gerekirse beş bileşenli karma aşı ile altı bileşenli karma aşı arasındaki fark artırılmış Hib antijen miktarı ve eklenen Hepatit B yüzey antijenidir.

2. Altı bileşenli karma aşı hangi hastalıklara karşı korur?

Difteri, tetanoz, boğmaca, hepatit B, çocuk felci ve Hemofilus influenza tip b (Hib)'nin neden olduğu invaziv hastalıklara (bakteriyemi, sepsis, menenjit vb) karşı korur.

3. Altı bileşenli karma aşının koruduğu hastalıkların genel özellikleri nelerdir?

Difteri:

Difteri, Corynebacterium diphtheriae bakterisinin toksin salgısı nedeniyle solunum yollarında enfeksiyon yaparak boğaz ağrısı, yutma güçlüğü ve hatta solunum sıkıntısına yol açar. Difteri kalp, böbrek ve sinir sistemini etkileyen komplikasyonlara neden olabilir ve tedavi edilmediğinde ölüme yol açabilir. Vakalarının %5-10'unda ölüm riski bulunmaktadır ve bu oran çocuklarda daha yüksektir.

Tetanoz:

Tetanoz, Clostridium tetani bakterisinin sporları tarafından üretilen güçlü bir toksin nedeniyle oluşan ciddi bir sinir sistemi enfeksiyonudur. Bakteri genellikle kirli yaralardan veya derideki açık kesiklerden vücuda girer. Tetanoz toksini sinir hücrelerine saldırarak, kasların şiddetli ve ağrılı şekilde kasılmasına (spazmlar) yol açar. Çene kaslarının kasılmasına bağlı olarak "trismus" veya "kilitlenmiş çene" olarak bilinen durum gelişebilir, bu da yutma ve solunumu güçleştirir. Tedavi edilmediğinde yüksek ölüm oranına sahiptir.

Boğmaca (Pertussis):

Boğmaca, Bordetella pertussis bakterisinin neden olduğu, özellikle bebeklerde ciddi tıbbi sonuçlara yol açabilen bir solunum yolu enfeksiyonudur. Şiddetli öksürük ataklarıyla seyreden hastalık, bebeklerde apne, zatürre ve nadiren ölümle sonuçlanabilir.

Poliomyelit (Çocuk Felci):

Poliomyelit, poliovirus nedeniyle oluşan ve sinir sistemine saldırarak felce yol açabilen bulaşıcı bir viral hastalıktır. Çoğunlukla asemptomatik olsa da, vakaların küçük bir kısmında kaslarda zayıflık, solunum yetmezliği ve kalıcı felç ortaya çıkabilir. Çocukları etkileyen en ciddi enfeksiyonlardan biridir. Polio aşısı, bu hastalığın dünya çapında büyük ölçüde azalmasını sağlamıştır. Aşı sayesinde birçok ülke polioyu tamamen ortadan kaldırmıştır, ancak dünyada halen bazı bölgelerde hastalık görülmeye devam ettiğinden çocukların aşılanarak hastalıktan korunması önemlidir.

Hib (Hemophilus influenzae tip b):

Haemophilus influenzae tip b bakterisi ciddi enfeksiyonlara yol açabilir. En sık görülen komplikasyonları arasında menenjit (beyin zarının iltihabı), epiglotit (nefes borusu kapağının iltihabı), zatürre ve septisemi (kan enfeksiyonu) bulunur. Özellikle beş yaş altı çocuklarda ağır seyreder ve tedavi edilmediğinde ölümcül olabilir. Hib aşısı, menenjit ve diğer Hib kaynaklı enfeksiyonların önlenmesinde son derece etkilidir ve bebeklik döneminde uygulanarak bağışıklık sağlanır.

Hepatit B:

Hepatit B, Hepatitis B virüsünün neden olduğu, karaciğeri etkileyen bir enfeksiyondur. Akut (kısa süreli) ve kronik (uzun süreli) enfeksiyonlara yol açabilir. Kronik hepatit B enfeksiyonu siroz ve karaciğer kanserine neden olabilir. Kan yoluyla, vücut salgıları yoluyla veya doğum sırasında anneden bebeğe bulaşabilir. Özellikle bebeklerde ve çocuklarda, enfeksiyonun kronikleşme riski yüksektir. Hepatit B aşısı, enfeksiyonun önlenmesinde oldukça etkilidir ve yaşam boyu bağışıklık sağlar.

4. Altı bileşenli karma aşı ne zaman uygulanır?

Altı bileşenli karma aşı Bağışıklama Danışma Kurulu önerisi ve Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında ülkemizde 2,4,6. aylarda primer aşılama ve 18. ayda rapel (pekiştirme) aşılama için kullanılmaktadır. İstisnai durumlarda 6 bileşenli karma aşı 6. haftadan itibaren de kullanılabilir, ancak Ulusal Aşı Takvimimize uygun olarak 2,4,6,18. aylarda uygulanması esastır.

Daha ayrıntılı bilgi için Sağlık Bakanlığı aşı portalı www.asi.saglik.gov.tr adresine başvurulabilir.