24 Mart Dünya Tüberküloz Günü: Tüberküloza karşı acil harekete geçme çağrısı

24 Mart, Alman hekim Robert Koch’un 1882 yılında verem mikrobunu keşfetmesinin anısına "Dünya Tüberküloz Günü" olarak kabul ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl dünya genelinde 10 milyondan fazla insan tüberküloza yakalanırken, bu hastalık hala küresel sağlık açısından ciddi bir tehdit olmaya devam ediyor. Tüberküloz, tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen, her yıl binlerce can almakta ve bulaşıcı özelliği ile toplumsal sağlık üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır.

Tüberküloz, "Mycobacterium tuberculosis" adlı bakterinin solunum yolları yoluyla vücuda girmesiyle başlar ve başta akciğerler olmak üzere, vücudun farklı bölgelerinde iltihaplanmalara yol açar. Halk arasında "verem" olarak bilinen bu hastalık, bulaşıcı özelliği nedeniyle büyük bir halk sağlığı sorunu yaratmaktadır.

Tüberküloz Ölümleri 2022’de Artış Gösterdi

DSÖ'nün 2023 "Küresel Tüberküloz Raporu"na göre, tüberküloz önlenebilir ve genellikle tedavi edilebilir bir hastalık olsa da, 2022’de Kovid-19’dan sonra "tek bir bulaşıcı etkene" bağlı ölümler sıralamasında ikinci sırada yer aldı. Ayrıca, HIV/AIDS’e kıyasla tüberküloz, yaklaşık iki kat fazla ölüme neden oldu.

Hastalığa yakalananların büyük bir kısmını yetişkinler oluştururken, erkekler arasında daha fazla görüldüğü belirtiliyor. Akciğerlerde başlayabilen tüberküloz, vücuttaki diğer organları da etkileyebilir.

Tüberkülozun Yaygın Olduğu Bölgeler

Tüberkülozun 2022’de en fazla görüldüğü bölge Güneydoğu Asya iken, onu Afrika ve Batı Pasifik takip etti. Hindistan, Endonezya, Çin, Filipinler, Pakistan, Nijerya, Bangladeş ve Kongo, hastalığa en çok maruz kalan ülkeler arasında yer alıyor.

Dünya Tüberküloz Günü'nde Acil Harekete Geçme Çağrısı

DSÖ ve Birleşmiş Milletler, 2030 yılına kadar tüberkülozu tamamen ortadan kaldırmak için acil harekete geçilmesi gerektiğini belirtiyor. 2000 yılından itibaren küresel çabalar sayesinde, dünya genelinde 75 milyon kişi tüberkülozdan kurtulmayı başardı. Ancak bu başarıya rağmen, hastalığın yayılmaya devam etmesi ve ölümlerin hala yüksek olması, küresel sağlık otoritelerini acil çözümler aramaya yöneltiyor.

Türkiye ve DSÖ Hedefleri

Türkiye'nin de içinde bulunduğu DSÖ Avrupa Bölgesi'nde, 2015 yılı itibarıyla tüberküloz sıklığının yüzde 80 oranında azaltılması ve ölümlerin yüzde 90 oranında düşürülmesi hedefleniyor. DSÖ'nün 2022 ve 2023 yılı için belirlediği Dünya Tüberküloz Günü temaları, bu hedeflere ulaşılabilmesi için gerekli olan farkındalığı artırmayı amaçlıyor. 2022’deki tema "Tüberkülozu bitirmek için yatırım yapın, hayatları kurtarın" olurken, 2023’teki tema "Evet, tüberkülozu bitirebiliriz" olarak belirlendi.