Madımak(Sivas Katliamı) olayı nedir? Kaç kişi öldü?
Türkiye'nin kültürel ve siyasi tarihine kara bir leke olarak geçen Madımak Olayı'nın 31. yıl dönümü. 2 Temmuz 1993'te Sivas'ta Pir Sultan Abdal Şenlikleri için bir araya gelen yazar, şair, düşünür ve sanatçılardan oluşan 33 kişi, Madımak Oteli'nde kaldıkları sırada yaşanan trajik bir olay sonucu hayatını kaybetti.
MADIMAK OLAYI NEDİR?
Radikal İslamcı bir grup tarafından otelin önünde toplanan kalabalık, içeride kalan sanatçıları linç etme tehdidiyle yangın çıkardı. Dumandan boğularak veya yanarak ölen 33 kişi arasında ünlü isimler olan Aziz Nesin, Metin Altıok, Hasret Gültekin gibi sanatçılar bulunuyordu.
Sivas'ta yaşanan bu vahim olay, Türkiye'nin demokrasi ve insan hakları mücadelesinde derin izler bıraktı. Katliamın ardından başlatılan yargı süreci ve yaşanan tartışmalar, uzun yıllar boyunca toplumun gündeminden düşmedi. Olayın sorumluları hakkında yapılan yargılamalar ve sonuçları, Türkiye'nin adalet anlayışı üzerine önemli bir sorgulamaya yol açtı.
Madımak Otelinin adı, olayın ardından değiştirilerek Sivas Bilim ve Kültür Merkezi haline getirildi. Ancak olayın unutulmaması ve adalet arayışı, hala devam eden bir süreç olarak Türkiye'nin vicdanında derin bir yer bulmaktadır.
MADIMAK OLAYLARINDA KAÇ KİŞİ ÖLDÜ? ÖLENLER KİMLERDİ?
Şenlik katılımcıları:
Muhlis Akarsu - 45 yaşında, sanatçı
Muhibe Akarsu - 44 yaşında, Muhlis Akarsu'nun eşi
Gülender Akça - 25 yaşında
Metin Altıok - 53 yaşında, şair, yazar, felsefeci
Mehmet Atay - 25 yaşında, gazeteci, fotoğraf sanatçısı
Sehergül Ateş - 30 yaşında
Behçet Sefa Aysan - 44 yaşında, şair
Erdal Ayrancı - 35 yaşında
Asım Bezirci - 66 yaşında, araştırmacı, yazar
Belkıs Çakır - 18 yaşında
Serpil Canik - 19 yaşında
Muammer Çiçek - 26 yaşında, aktör
Nesimi Çimen - 62 yaşında, şair, sanatçı
Carina Cuanna Thuijs - 23 yaşında, Hollandalı akademisyen
Serkan Doğan - 19 yaşında
Hasret Gültekin - 22 yaşında şair, sanatçı
Murat Gündüz - 22 yaşında
Gülsüm Karababa - 22 yaşında
Uğur Kaynar - 37 yaşında, şair
Asaf Koçak - 35 yaşında, karikatürist
Koray Kaya - 12 yaşında
Menekşe Kaya - 15 yaşında
Handan Metin - 20 yaşında
Sait Metin - 23 yaşında
Huriye Özkan - 22 yaşında
Yeşim Özkan - 20 yaşında
Ahmet Özyurt - 21 yaşında
Nurcan Şahin - 18 yaşında
Özlem Şahin - 17 yaşında
Asuman Sivri - 16 yaşında
Yasemin Sivri - 19 yaşında
Edibe Sulari - 40 yaşında, sanatçı
İnci Türk - 22 yaşında, Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi öğrencisi
Otel çalışanları:
Ahmet Öztürk - 21 yaşında
Kenan Yılmaz - 21 yaşında
Saldırganlar:
Ahmet Turan Kılıç
Hakan Türkgil
Ahmet Alan
Madımak Katliamı sonrasında dönemin önemli siyasi figürleri ve yetkililer tarafından yapılan açıklamalar büyük yankı uyandırmıştır. İşte o dönemden bazı önemli açıklamalar:
Süleyman Demirel (Dönemin Cumhurbaşkanı):
"Olay münferittir. Ağır tahrik var. Bu tahrik sonucu halk galeyana gelmiş... Güvenlik kuvvetleri ellerinden geleni yapmışlardır... Karşılıklı gruplar arasında çatışma yoktur. Bir otelin yakılmasından dolayı can kaybı vardır."
Tansu Çiller (Dönemin Başbakanı):
"Çok şükür, otel dışındaki halkımız bir zarar görmemiştir."
Aziz Nesin (Faciadan sağ kurtulan ünlü yazar):
Dönemin Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü'nün, linç girişiminden haberdar olduktan sonra yetkililere ulaşarak kurtarma sözü verdiğini ve "en kısa zamanda takviye güç gönderileceği, kimsenin kılına dahi zarar gelmeden kurtarılacakları" ifadelerini kullandığını belirtmiştir. Başka bir kaynağa göre ise İnönü, "Ne yapayım, yetkim yoktu." demiştir.
Mehmet Gazioğlu (Dönemin İçişleri Bakanı):
"Aziz Nesin'in halkın inançlarına karşı bilinen tahrikleriyle halk galeyana gelerek tepki göstermiştir."
Necmettin Erbakan (Refah Partisi Lideri):
"Olaylar, Sivas'a girmiş bir ekibin halkı tahrik etmesinin sonucudur."
Sivas Katliamı ve Yargı Süreci: Türkiye'nin Kanayan Yarası
1993 yılında Sivas'ta gerçekleşen Madımak Katliamı'nın üzerinden 31 yıl geçti. Olay, Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında çıkan olaylar sonucu Madımak Oteli'nde yangın çıkması ve 33 aydının hayatını kaybetmesiyle trajik bir sonuca sahne oldu.
Katliam, Radikal İslamcı bir grubun oteli ateşe vermesi ve içeride bulunan sanatçıların, yazarların ve düşünürlerin can vermesiyle Türkiye'nin yakın tarihindeki en karanlık olaylardan biri olarak kayıtlara geçti.
Yargılama ve Adalet Arayışı
Olayın ardından başlayan yargı süreci de uzun ve karmaşıktı. İlk olarak 190 kişi gözaltına alındı, ancak bunlardan sadece 124'ü "laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma" suçlamasıyla yargılandı. Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde yapılan ilk duruşmanın ardından verilen kararlar, kamuoyunda büyük tartışmalara neden oldu.
Müdahil avukatlar, mahkemenin kararını hukuka aykırı buldukları gerekçesiyle temyize götürdü. Yargıtay'ın kararı esastan bozması sonucunda yeni bir dava süreci başlatıldı. Ancak bu süreç de adaletin tam olarak tecelli ettiği şekilde sonuçlanmadı. İdam cezaları usul eksiklikleri nedeniyle bozuldu ve sanıklar müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Toplumsal Yankılar ve Siyasi Etkiler
Sivas Katliamı, Türkiye'nin toplumsal hafızasında derin izler bıraktı. Olayın siyasi boyutları ve sonrasında gelen tartışmalar, yıllar boyunca devam etti. Sanıklar arasında yer alan birçok kişi, siyasi kariyerlerine devam etti ve hatta üst düzey makamlarda görev aldı. Bu durum, adalet duygusunu sorgulatan bir başka boyut olarak öne çıktı.
Firari Sanıklar ve Zaman Aşımı
Davanın en trajik yönlerinden biri, hala yakalanamayan firari sanıkların olmasıdır. Zaman aşımı sürecinin işlemesiyle birlikte, adalet arayışı daha da zorlaştı. Bu durum, katliamın mağdurları ve yakınları için büyük bir hüsran kaynağı oldu.
