Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, ŞİÖ zirvesinde üye ülkelerin ekonomik rolünü vurguladı
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 24'üncü Devlet Başkanları Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, "ŞİÖ devletlerinin küresel gayrısafi yurt içi hasılasındaki payı yüzde 30’u oluşturuyor. Üye ülkelerin dış ticareti 8 trilyon doları geçiyor; bu da dünya ticaretinin dörtte birine eş değerdir" dedi.
Kazakistan’ın başkenti Astana’da düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 24'üncü Devlet Başkanları Zirvesi liderleri bir araya getirdi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in ev sahipliğinde ilk kez “ŞİÖ+” formatıyla düzenlenen zirveye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, İran geçici Cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir, Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Thani, Moğolistan Cumhurbaşkanı Ukhnaagiin Khurelsukh ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres katıldı.
"Yaptırım sorunları küresel ekonomiye önemli ölçüde zarar veriyor"
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev zirvede yaptığı konuşmada, ticari ve ekonomik bağların güçlendirilmesine önem verilmesi gerektiğinin altını çizdi. Tokayev, "Yaptırım sorunları küresel ekonomiye önemli ölçüde zarar veriyor, daha da gelişme beklentilerini daraltıyor" dedi.
Bu şartlar altında olumlu dinamikleri ve potansiyeli geliştirmeyi amaçlayan daha da esnek ticari ve ekonomik etkileşim stratejisini geliştirmeleri gerektiğini söyleyen Tokayev, "Mevcut aşamada ŞİÖ üyesi ülkelerin ekonomileri yüzde 4 ila 9 arasında büyüme gösteriyor. ŞİÖ devletlerinin küresel gayrısafi yurt içi hasılasındaki payı yüzde 30’u oluşturuyor. Üye ülkelerin dış ticareti 8 trilyon doları geçiyor; bu da dünya ticaretinin dörtte birine eş değerdir” şeklinde konuştu.
"Örgütün Şanghay ruhunu güçlendireceğiz"
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise, ŞİÖ’nün barışı sağlama gücüne ve sorumluluğuna sahip olduğunu belirterek, "Bugünkü derin küresel anlaşmazlıklar iki varoluşsal meselenin çözümüne engel teşkil etmektedir" ifadelerini kullandı.
Ülkesinin ŞİÖ’ye katılımına verdiği desteklerden dolayı örgüt üyesi ülkelerin liderlerine teşekkür eden Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko da, "Belarus ŞİÖ’nün tam üyesi olmaktan gurur duyuyor. Karşılıklı saygı ve dayanışma ilkelerine dayalı örgütün Şanghay ruhunu güçlendireceğiz" diye konuştu.
Bir Avrupa ülkesi olarak ŞİÖ’nün küresel örgüt haline gelmesi için ellerinden geleni yapacaklarını aktaran Lukaşenko, "Minsk burada temsil edilenler arasında hak ettiği yeri alacaktır. Etkileşimin somut alanlarında önerebilecek çok şeyimiz var. 10 yıllık ŞİÖ gözlemci deneyimimiz var" dedi.
"Üye ülkelerin eşit haklara sahip olması ŞİÖ’nün temel ilkesi"
Zirvede konuşan Çin Devlet Başkanı Xi, ŞİÖ üye devletlerin siyasi partileri forumunu düzenlemeyi önerirken, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov da, birbirine bağlılık ve küresel zorluklar göz önüne alındığında kalkınmayı ve sürdürülebilir barışı sağlamak için çok yönlü diyalogu pekiştirmeleri gerektiğini söyledi. Caparov, "Güvenlik, egemenlik, ekonomik kalkınma ve diğer konularda birbirlerine destek vermeleri çok önemlidir. Üye ülkelerin eşit haklara sahip olması ŞİÖ’nün temel ilkesi olmaya devam ediyor. Her geçen yıl örgütümüzün coğrafik alanının genişlemesi cesaret vericidir. ŞİÖ ailesi, 26 devletten oluşuyor, bunların 14’ü diyalog ortağımızdır" diye konuştu.
"Bu ülke topraklarında terör gruplarının artan aktifliği endişelendiriyor"
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman da zirvede ulaştırma ve enerji alanlarında işbirliği daha da aktif şekilde kullanmak gerektiğinin altını çizdi.
Afganistan’ın terör, madde ve savaştan arındırılmış bir ülke olmasını desteklediğini aktaran Rahman, "Bununla birlikte bu ülke topraklarında terör gruplarının artan aktifliği endişelendiriyor. Enformasyon güvenliği alanında etkileşimi güçlendirmeliyiz" ifadelerini kullandı.
Filistin-İsrail bölgesindeki durumun tırmanmasından derin endişe duyduklarını vurgulayan Rahman, "Bir an önce askeri eylemler durdurulmalı, Gazze Şeridi'nde acı çeken halka yardım ulaştırmak için koridorlar açılmalı" diye konuştu.
Kazakistan’ın ŞİÖ’ye son derece etkin bir şekilde dönem başkanlığı yaptığını söyleyen Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ise, güvenlik konularıyla ilgili ŞİÖ+ formatlı toplantıyı her yıl düzenlemeyi önererek, Özbekistan’ın başkenti Taşkent merkezli ŞİÖ İklim Araştırma Merkezi oluşturmayı teklif etti.
