Sahura kalkmadan oruç tutulur mu? Oruç için niyet nasıl edilir? Diyanet'e göre niyet etmeden oruç tutulur mu?
Ramazan ayının başlamasıyla birlikte milyonlarca Müslüman sahura kalkarak oruç ibadetine hazırlanıyor. Oruç tutacak olan vatandaşlar ise "Oruç için nasıl niyet edilir?" sorusunun cevabını araştırıyor. Diyanet İşleri Başkanlığı, oruç niyetinin nasıl yapılması gerektiğine dair her yıl bilgilendirme yapıyor.
NİYET ETMEK ORUCUN ŞARTI MI?
Diyanet İşleri Başkanlığı’na göre niyet etmek orucun şartları arasındadır. Niyetsiz tutulan bir oruç sahih sayılmaz. Kalpten niyet edilmesi yeterli olsa da, niyetin dil ile ifade edilmesi menduptur.
Oruç için sahura kalkılması da niyet yerine geçer. Ancak özellikle farz oruçlar için niyetin açıkça belirtilmesi önerilir.
ORUCA NASIL NİYET EDİLİR?
Oruca başlamadan önce kalpten bir niyet edilmesi gerekir. Örneğin, "Bugün Allah rızası için oruç tutmaya niyet ettim." şeklinde bir niyet yeterlidir.
Dil ile niyet etmek isteyenler ise şu şekilde niyet edebilir:
"Niyet ettim Allah rızası için bugünkü orucumu tutmaya."
Kaza, keffaret ve bir zamana bağlı olmaksızın adanan oruçlar için ise gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmelidir. Bu tür oruçlara niyet edilirken, “Falanca kaza, keffaret veya adak orucuna niyet ettim” şeklinde belirtilmesi gerekir.
MEZHEPLERE GÖRE ORUÇ İÇİN NİYET KURALLARI
İslam’da oruç tutarken niyet etmek farzdır. Ancak, niyetin zamanı ve şekli mezheplere göre farklılık gösterebilir. Ramazan, nafile, kaza ve kefaret oruçları için niyetin nasıl yapılması gerektiği konusunda Hanefi, Şafii, Maliki, Hanbeli ve Caferi mezheplerinin görüşleri şöyledir:
HANEFİ MEZHEBİNE GÖRE NİYET
Hanefi mezhebinde oruç için niyetin zamanı, imsaktan önceki süredir. Ancak, Ramazan orucu, nafile oruç veya belirli günlerde tutulacak oruçlar için niyetin en geç gün ortasına kadar yapılabileceği kabul edilir. Yani kişi, eğer imsaktan önce niyet etmeyi unutmuşsa ve gün içinde oruç bozucu bir şey yapmamışsa, öğleye kadar niyet ederek orucunu tutabilir.
ŞAFİİ MEZHEBİNE GÖRE NİYET
Şafii mezhebinde oruç için niyetin mutlaka geceden, yani imsaktan önce yapılması gerekir. Gün içinde niyet etmek geçerli değildir. Ayrıca, Ramazan orucu için her gece yeniden niyet edilmesi şarttır. Nafile oruçlarda ise Hanefi mezhebindeki gibi gün ortasına kadar niyet edilebilir.
MALİKİ MEZHEBİNE GÖRE NİYET
Maliki mezhebinde Ramazan orucu için niyetin sadece bir kez, ayın başında yapılması yeterlidir. Yani kişi Ramazan’ın ilk gecesinde niyet ederse, bu niyet bütün ay için geçerli olur. Ancak kaza, nafile ve kefaret oruçlarında her gün için ayrı niyet edilmesi gerekir.
HANBELİ MEZHEBİNE GÖRE NİYET
Hanbeli mezhebinde Şafii mezhebinde olduğu gibi her gün imsaktan önce niyet edilmesi zorunludur. Gün içinde niyet etmek orucu geçerli kılmaz. Nafile oruçlar için ise Hanefi mezhebinde olduğu gibi gün ortasına kadar niyet etmek mümkündür.
CAFERİ MEZHEBİNE GÖRE NİYET
Caferi mezhebinde niyetin mutlaka imsaktan önce yapılması gerekir ve kalben niyet etmek yeterlidir. Ramazan orucu için her gece niyet etmek gereklidir. Kaza oruçları ve diğer oruç türlerinde de niyetin imsaktan önce yapılması şarttır.