Türk Doğal Taş Sektörü Suudi Arabistan pazarında büyümek istiyor

Türk doğal taş sektörü, 2022'de dünya ekonomilerindeki resesyon, yüksek enflasyon, düşük döviz kurları ve finansmana erişimde yaşanan sorunlar nedeniyle yüzde 8'lik bir kan kaybı yaşadı. 2022 yılında 2 milyar 96 milyon dolar olan doğal taş ihracatı, 2023 yılında 1 milyar 936 milyon dolara geriledi. Bu zorluğa rağmen, sektör, Suudi Arabistan gibi büyüme potansiyeli olan pazarlara yönelerek toparlanma stratejisi izliyor.

Ege Maden İhracatçıları Birliği, Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki olumlu siyasi ilişkileri güçlendirmek ve ticareti artırmak amacıyla 21-25 Ocak 2024 tarihleri arasında Suudi Arabistan'a "Sektörel Ticaret Heyeti Organizasyonu" düzenleyecek. Suudi Arabistan'a yapılan doğal taş ihracatında 2023 yılında yüzde 39'luk artışla 114 milyon dolara ulaşıldı. Ege Maden İhracatçıları Birliği, bu başarıyı daha da artırmak ve orta vadede Suudi Arabistan'a 500 milyon dolarlık ihracat hedefine ulaşmak istiyor.

Sektörel Ticaret Heyeti kapsamında gerçekleşecek B2B görüşmeleri ve ziyaretlerle, Türk doğal taş sektörü, Suudi Arabistan pazarındaki büyümeyi desteklemeyi planlıyor. Suudi Arabistan'ın altyapı ve turizm gibi sektörlere yaptığı yatırımlar, Türk mermerinin bu projelerde daha fazla kullanılma potansiyelini ortaya koyuyor. Suudi Arabistan'ın 2030 Vizyonu çerçevesinde gerçekleştirdiği yatırımların, Türk doğal taş sektörü için yeni fırsatlar doğurabileceği öngörülüyor.

Ege Maden İhracatçıları Birliği Başkanı İbrahim Alimoğlu, sektörde yaşanan zorluklara dikkat çekerek, 2022 yılında doğal taş ihracatının 2 milyar 96 milyon dolardan 1 milyar 936 milyon dolara gerilediğini ifade etti. Bu kaybı telafi etmek ve sektörü canlandırmak adına pazarlama faaliyetlerine ağırlık verdiklerini belirtti.

Suudi Arabistan ile Türkiye arasındaki olumlu siyasi ilişkilerin doğal taş sektörüne olumlu yansıdığını söyleyen Alimoğlu, 2023 yılında Suudi Arabistan'a yapılan doğal taş ihracatının yüzde 39'luk artışla 82 milyon dolardan 114 milyon dolara çıktığını belirtti. Ege Maden İhracatçıları Birliği'nin Suudi Arabistan'a gerçekleştirdiği doğal taş ihracatının, 2022'de 14 milyon dolar olan ihracatın yüzde 71'lik artışla 24 milyon dolara yükseldiğini ifade eden Alimoğlu, bu başarıyı daha da artırmak adına Suudi Arabistan'a orta vadede 500 milyon dolarlık bir ihracat hedeflediklerini belirtti.

Suudi Arabistan'ın altyapı ve turizm gibi sektörlere güçlü yatırımlar yaptığına dikkat çeken Alimoğlu, Türk mermerinin bu projelerde daha fazla kullanılmasını hedeflediklerini belirtti. Suudi Arabistan'ın 2030 Vizyonu doğrultusunda gerçekleştirdiği yatırımlarla birlikte, Türk doğal taş sektörü için yeni büyüme fırsatları ortaya çıkabileceği ifade edildi.

DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜNDE KÜRESEL DURUM: MADENCİLİK VE REZERVLER

Maden ve doğal taşlar sektörü, birçok endüstri için temel hammadde sağlayıcısı olarak kritik bir rol oynamaktadır. İnşaat, otomotiv, elektronik, ve bir dizi diğer sektör, bu endüstrinin çeşitli ürünleri kullanmaktadır.

Farklı sektörlerde kullanılan madenlerin bazı örnekleri şunlardır: kobalt batarya üretimi için, bakır elektrik ve elektronik ürünlerde, galyum LED ışıklandırmada, platin grubu metalleri mobil telefon ve katalitik üretimde, demir ise çelik üretiminde kullanılmaktadır.

Dünya genelindeki doğal taş rezervlerine bakıldığında, mermer gibi karbonatlı kayaç rezervlerinin Portekiz, İspanya, İtalya, Yunanistan, Türkiye, İran, Pakistan gibi ülkelerde yoğun olduğu görülmektedir. Ayrıca, granit gibi magmatik kayaç rezervlerinin de Norveç, Finlandiya, Ukrayna, Rusya, Pakistan, Hindistan, Çin, Brezilya gibi ülkelerde yoğunlaştığı gözlemlenmektedir.

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın devam etmesi, emtia fiyatlarında hızlı değişimlere neden olarak madencilik piyasasını olumlu etkileyebilir. Bu iki ülke, nikel, bakır, demir gibi önemli metallerin küresel üreticileri konumundadır. Yapılan yaptırımlar, bu metallerin fiyatlarında artışa neden olmuştur. Örneğin, paladyum fiyatları Aralık 2021'e kıyasla yüzde 80'in üzerinde bir artış göstermiştir.

2021 yılında maden endüstrisinin küresel büyüklüğü 1,84 trilyon dolar olarak kaydedilmiştir. Sektörün yıllık ortalama yüzde 12,9 oranında büyümesi beklenerek, 2026 yılında 3,4 trilyon dolara yaklaşması öngörülmektedir.

Asya Pasifik bölgesi, 2021'de küresel madencilik pazarının yüzde 70,5'ini oluşturarak en büyük pazar payına sahiptir. Onu Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve diğer bölgeler takip etmektedir. Gelecekte, madencilik pazarında en hızlı büyüyen bölgelerin Güney Amerika ve Orta Doğu olması öngörülmektedir, bu bölgelerin 2021-2026 yılları arasındaki yıllık bileşik büyüme oranları sırasıyla yüzde 23,7 ve yüzde 22,4 olacaktır.

TÜRKİYE'DEKİ DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜ DURUMU

Türkiye'nin tektonik ve jeolojik yapısı, çeşitli maden yataklarının oluşumuna olanak tanımaktadır. Dünya genelinde yaklaşık 90 farklı maden türü üretilirken, Türkiye'de bu sayı yaklaşık 60 civarında olup üretim yapılmaktadır. Ülkemiz, maden kaynakları ve çeşitliliği açısından kendi kendine kısmen yeterli olan ülkeler arasında yer almaktadır.

Türkiye'nin zengin maden kaynakları arasında özellikle dünya rezervlerinin %72'sini oluşturan bor mineralleri ön plandadır. Ayrıca, Türkiye metalik madenler, enerji hammaddeleri ve endüstriyel hammaddeler konusunda da zengin kaynaklara sahiptir.

Maden ve doğal taşlar sektörü ihracatı, 2017-2021 döneminde yıllık ortalama %6,9 artarak 2021 yılında 6,2 milyar doların üzerine çıkmıştır. Bu ihracatın en büyük pazarları sırasıyla %26 ile Çin, %9 ile ABD ve %6 ile Bulgaristan olmuştur. Çin'in bu alanda en büyük pazar olması, Türk doğal taşlarının dünya genelinde talep görmesindeki önemli etkenlerden biridir.

Türkiye'nin madencilik sektöründeki bu büyüme ve zengin kaynakları, ülkeyi uluslararası pazarda önemli bir aktör haline getirmekte ve sektörün sürekli gelişimine katkıda bulunmaktadır.