"Asrın Felaketi" olarak nitelendirilen ve 11 ili etkileyen deprem felaketinde büyük yıkıma uğrayan Hatay'daki narenciye üreticileri, ürünlerini satmak için yana yana alıcı arıyor.
ALİ GÜRELİ
(İLKHABER) - Türkiye’nin önemli narenciye üretim merkezlerinden olan Hatay’daki bahçe sahipleri, hem üretim maliyetlerindeki artış hem de mevsimlik işçi bulmakta sorun yaşıyor. Mandalina ve limonu satamayan üreticiler, tüccar desteği bekliyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü 2022 Yılı Narenciye Raporu verilerine göre, turunçgil üretiminin kıtalara göre dağılımında, Asya Kıtası yüzde 44,9 ile birinci, Amerika Kıtası yüzde 34,7 ile ikinci, Afrika Kıtası ise yüzde 12,2 ile üçüncü sırada yer aldı.
Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA) verilerine göre 2021/22 piyasa yılı itibarıyla dünyada toplam 49 milyon ton portakal, 38 milyon ton mandalina, 10 milyon ton limon, 7 milyon ton greyfurt olmak üzere toplam 103 milyon ton dolayında turunçgil üretimi gerçekleştirildi.
Son beş yılın değerlendirmesi yapıldığında dünyada toplam turunçgil üretiminde yüzde 11, mandalina üretiminde yüzde 25, limon üretiminde yüzde 20, greyfurt üretiminde yüzde 5 oranlarında artış görüldü. Portakal üretiminde ise önemli bir değişiklik olmadı.
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de 2021 yılında yaklaşık 5,4 milyon ton turunçgil üretimi gerçekleştirmekle birlikte, üretimin neredeyse tamamı Ege ve Akdeniz bölgelerinden sağlandı.
Adana, Mersin, Antalya, Hatay, Muğla ve Osmaniye illerinde turunçgil üretimi yoğunlaşırken, Türkiye toplam portakal üretiminin yüzde 84’ü, mandalina üretiminin yüzde 92’si, limon üretiminin yüzde 93’ü, greyfurt üretiminin yüzde 97’si Akdeniz Bölgesi’nde gerçekleştirildi.
Türkiye’de 2021 yılında portakal üretiminin yüzde 84’ü Akdeniz, yüzde 16’sı Ege Bölgesi’nden karşılandı. Aynı yılda Türkiye’de gerçekleşen 1,7 milyon ton portakal üretiminde yüzde 31 üretim payı ile Antalya ilk sırada yer alırken, Antalya’yı yüzde 20 ile Hatay, yüzde 18 ile Adana takip etti. Bir önceki sezona göre toplam portakal üretiminde yüzde 31 oranında artış oldu.
Türkiye’de 2021 yılında 1,8 milyon ton mandalina üretimi gerçekleşirken üretimin yüzde 84’ü Akdeniz, yüzde 15’i Ege Bölgesi’nden karşılandı. İllere göre mandalina üretimine bakıldığında ise, aynı yılda yüzde 39 üretim payı ile Hatay Türkiye mandalina üretiminde ilk sırada yer aldı. Hatay’ı yüzde 36 ile Adana, yüzde 19 ile Mersin takip etti.
Türkiye’de 2021 yılında 1,6 milyon ton limon üretimi gerçekleşti. Bu üretimin yüzde 93’ünü Akdeniz, yüzde 7’sini Ege Bölgesi karşıladı. Üretimde bir önceki sezona göre yüzde 30 oranında artış görüldü. İllerin limon üretimlerine bakıldığında ise aynı yılda yüzde 55 üretim payı ile Mersin, Türkiye limon üretiminde ilk sırada yer aldı. Mersin’i yüzde 26 ile Adana, yüzde 9 ile Hatay izledi.
TÜKETİM 2 MİLYON TON OLDU
Türkiye’nin turunçgil tüketimi 2020/21 sezonunda 2 milyon ton civarında gerçekleşti. Toplam turunçgil tüketiminin yüzde 41’ini portakal, yüzde 32’sini mandalina, yüzde 24’ünü limon ve yüzde 3’ünü greyfurt oluşturdu. Toplam turunçgil tüketiminde son 5 yıl içerisinde ciddi bir değişiklik görülmemekle birlikte, en fazla artış yüzde 47 ile limon tüketiminde, en fazla azalma ise yüzde 40 ile portakalda oldu.
HATAY'LI ÜRETİCİLERDEN TÜCCARLARA ÇAĞRI
Yukarıdaki verilere göre, Türkiye’nin hem üretim hem de ihracat açısından önemli bir turunçgil potansiyeline sahip olduğu Hatay'daki depremzede çiftçiler, deprem yaralarını sarmaya çalışırken, girdi maliyetlerindeki artışa karşın üretime ara vermedi. Rekolte artışı olan Hatay'da ürün fiyatlarının bu yıl düşük olması ve işçi bulmanın sıkıntısını yaşayan çiftçiler, tüccarlara çağrıda bulundu.
Hatay'ın Samandağ ve diğer ilçelerinde erkenci ve normal mandalina olmak üzere bol miktarda ürün bulunduğunu ifade eden üreticiler, çağrılarında şunları ifade etti:
"Üreticiler, ilaç, sulama ve budama masraflarını, verilen kilogram fiyatı ile çıkaramıyorlar. Maalesef bu sene ülkemizin dört bir yanında mandalina ve limon eken tüm çiftçilerimiz hayal kırıklığına uğradı. Her şeye yüzde 1.500 zam gelirken geçen sene 3-4 liraya satılan mandalina ve Limon 2 liraya zar zor satıyor. Şuan markette 25 TL’nin altında meyve yok. Şifa kaynağı limon ve mandalina zar zor satılıyor. Çiftçiye destek verilmediği için de herkes ağacını kesmeye başladı. Depremzede çiftçilerimize destek olunmasını istiyoruz. Çiftçilerimiz ürünlerini satmak için yana yana alıcı arıyor. Buradaki tüccarlar da beleş fiyatına almaya çalışıyor. Şehir dışından bölgeye güvenilir tüccarları bekliyoruz. "