Sümerolog, bilim insanı ve yazar Muazzez İlmiye Çığ, 17 Kasım 2024'te 110 yaşında hayatını kaybetti. Hayatı boyunca Sümer ve Hitit kültürüne ışık tutan çalışmalarıyla bilinen Çığ, Türkiye’nin bilim tarihine adını altın harflerle yazdırdı.
Türkiye'nin yetiştirdiği en önemli bilim insanlarından biri olan Muazzez İlmiye Çığ, 17 Kasım 2024'te hayatını kaybetti. 1914 yılında Bursa'da doğan Çığ, uzun yıllar süren akademik kariyeri boyunca Sümer ve Hitit uygarlıklarına ışık tuttu.
BİR ÖNCÜNÜN DOĞUŞU1914 yılında Bursa’da dünyaya gelen Muazzez İlmiye Çığ’ın ailesi Kırım kökenliydi. Çığ’ın çocukluğu ve gençliği, ailesinin 1919’da İzmir’den Çorum’a, ardından tekrar Bursa’ya göç etmesiyle geçti. 1926’da Bursa Kız Muallim Mektebi’ne giren Çığ, 1931’de mezun olduktan sonra Eskişehir’de öğretmenlik yaptı.
1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Hititoloji bölümüne kaydolan Çığ, burada Nazi Almanyası’ndan Türkiye’ye iltica eden ünlü akademisyenlerden eğitim aldı. Sümer ve Akad dilleri üzerine uzmanlaşan Çığ, 1940 yılında mezun oldu ve İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesi’nde çalışmaya başladı.
ÇİVİ YAZILI TABLETLERE IŞIK TUTAN ÇALIŞMALARMuazzez İlmiye Çığ, müzede 31 yıl boyunca Sümer, Akad ve Hitit dillerinde yazılmış on binlerce çivi yazılı tableti temizledi, sınıflandırdı ve katalogladı. Bu çalışmalar sonucunda 74.000 tabletten oluşan çivi yazılı belgeler arşivini oluşturdu. Bilim dünyasına yaptığı bu katkılar, Çığ’ı alanında önde gelen bir isim haline getirdi.
1957’de Münih’teki Oryantalistler Kongresi’ne katılan Çığ, 1960’ta Heidelberg Üniversitesi’nde çalışmalar yürüttü. 1965 yılında Roma’dan Londra’ya taşınan Hitit sergisinin düzenlenmesine katkı sağladı. 1972’de emekli olmasına rağmen bilimsel çalışmalarına ve yazılarına devam etti.
SÜMER KÜLTÜRÜNÜ GELECEK NESİLLERE TAŞIDIÇığ, 1990 yılında Samuel Noah Kramer’in History Begins at Sumer adlı eserini “Tarih Sümerle Başlar” adıyla Türkçeye kazandırdı. Bu kitabın başarısının ardından Sümer ve Hitit kültürlerini çocuklara tanıtmak amacıyla 13 kitap daha yazdı. Özellikle Zaman Tüneliyle Sümerlere Yolculuk adlı eseri büyük ilgi gördü.
"YAŞAMAKTAN BIKTIM"Geçtiğimiz yıllarda verdiği bir röportajda, 104 yaşına ulaşmasının kendisini şaşırttığını ve çevresindeki olayların kendisini derinden etkilediğini dile getiren Çığ, şunları söylemişti:
"Artık bıktım yaşamaktan. Çok dertleniyorum. Çocuklarım, torunlarım için kaygılanıyorum, onlar için ödüm kopuyor."
BİLİM TARİHİNDE BİR İZ BIRAKTIMuazzez İlmiye Çığ, arkasında Sümer ve Hitit kültürüne dair çok değerli çalışmalar ve eserler bırakarak bilim tarihine adını altın harflerle yazdırdı. Türkiye, bugün bir bilim öncüsünü daha kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyor.