İran'da başörtüsü zorunluluğuyla ilgili tartışmalara neden olan Mahsa Amini'nin ölümü, kadın hakları mücadelesini ateşledi. Amini'nin trajik ölümü, kadın haklarının sembolü haline geldi ve küresel tepkilere yol açtı.
İran'da geniş çaplı bir protesto dalgasının fitilini ateşleyen Mahsa Amini'nin ölümünün üzerinden üç yıla yakın bir süre geçti. Mahsa Amini'nin polis nezaretinde hayatını kaybetmesi, İran'da ve dünya genelinde başörtüsü zorunluluğuyla ilgili tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Mahsa Amini Kimdir?21 Eylül 1999 doğumlu Mahsa Amini, İran'ın Kürt kökenli bir vatandaşıydı. İran İslam Cumhuriyeti Kolluk Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı olan ve kamuda örtünme kurallarının uygulanmasını denetleyen Ahlak Polisi tarafından Eylül 2022'de başörtüsünün hükümet standartlarına uygun olmadığı gerekçesiyle tutuklandı.
Karakoldan yapılan açıklamada, Amini'nin karakolda aniden kalp yetmezliği geçirdiği, yere düştüğü ve iki gün komada kaldıktan sonra öldüğü söylendi. Ancak görgü tanıkları, genç kadının dövüldüğünü ve başının bir polis arabasının yan tarafına çarptığını açıkladı. Bu durum, olayın resmi açıklamalarıyla çelişti ve büyük tepkilere yol açtı.
Mahsa Amini'nin polis nezaretinde hayatını kaybetmesi, İran'da zorunlu başörtüsü kuralını ihlal gerekçesiyle gözaltına alınan kadınların maruz kaldığı baskıları ve şiddeti gündeme taşıdı. Amini'nin ölümü üzerine patlak veren gösteriler, Tahran yönetiminin 1979'daki devrimden bu yana karşılaştığı en büyük zorluklardan biri oldu.
Dünyanın her yerinden insanlar ve hükümetler, Amini'nin ölümüne büyük tepki gösterdi. Onun ölümü, zorunlu başörtüsü yasalarının ve kadınlara yönelik diğer ayrımcılık ve baskı biçimlerinin sona erdirilmesini talep eden küresel "Kadın, Yaşam, Özgürlük" hareketini ateşledi. Bu hareket, kadın hakları savunucuları ve insan hakları aktivistleri tarafından büyük destek gördü ve dünya genelinde birçok protesto ve dayanışma etkinliğine ilham kaynağı oldu.