Türkiye'de yabancıların konut edinimi, 2017 yılında kabul edilen kanunla birlikte artış gösterdi. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yaptığı açıklamada, yıllık ortalama iskan belgesi verilen her 13 daireye karşılık, 1 dairenin yabancılar tarafından satın alındığını belirtti.
Türkiye'de taşınmaz satın almasının önündeki sınırlamaları kaldıran ve Mütekabiliyet Yasası olarak bilinen düzenlemenin yürürlüğe girdiği Mayıs 2012’den 2023 yılı Mart sonuna kadar Türkiye’de yabancılara satılan konut sayısı 357 bin 343’e ulaştı.
Bu dönemde yabancılara konut satışında İstanbul, 138 bin 840 konutla ilk sırada yer alırken, ikinci sırada 90 bin 266 adet konutla Antalya yer aldı.
2015-2023 döneminde yabancılara konut satışında Irak vatandaşları, 49 bin 13 adetle ilk sırada yer aldı. İkinci sırada 38 bin 465 adetle Rusya yer alırken, üçüncü sırada 38 bin 187 adetle İran yer aldı.
2022’de yabancılara konut satışı, 67 bin 490 adetle rekor kırmış, ilk sırada 16 bin 312 adetle Rusya vatandaşları yer almıştı.
10 yılda 47,7 milyar dolarlık satış gerçekleşti 2013-2023 döneminde Türkiye’ye 128,9 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişi olurken bu rakamın 47,7 milyar dolarla yüzde 37’lik bölümünü gayrimenkul alımları oluşturdu.
2002-2023 döneminde Türkiye’ye toplamda 254,2 milyar dolarlık yabancı sermaye girişi olurken, bu rakamın 69,6 milyar dolarla yüzde 27,4’lük bölümünü yabancılara gayrimenkul satışları oluşturdu.
YABANCILARA VATANDAŞLIK VERİLMEYE BAŞLANDIYabancıların Türkiye’de gayrimenkul alımlarındaki artışta, 2012 yılındaki Mütekabiliyet Yasası’nın yanı sıra 2017 yılı başında yürürlüğe giren vatandaşlık düzenlemesi oldu.
Ocak 2017’de devreye giren düzenleme ile, en az 1 milyon dolar değerinde gayrimenkul alımı yapan yabancılara vatandaşlık verilmeye başlandı.
Bu rakam, Eylül 2018’de 250 bin dolara indirildi ve bu da satışları artırdı. Kamuoyunda artan tepkiler üzerine hükümet yabancılara satışa sınırlama getirmek yerine vatandaşlık için gerekli alt sınırı Mayıs 2022’de 400 bin dolara yükseltti.
Uzmanlar, yabancılara yapılan gayrimenkul satışlarının, Türkiye’de konut ve arsa fiyatlarının artışında etkili olduğunu, özellikle İstanbul ve Antalya gibi illerde bu etkinin giderek arttığını belirtiyor.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ülkede 2018 ve 2023 yılları arasında yıllık iskan belgesi verilen her 13 daireye karşılık, 1 dairenin yabancılar tarafından satın alındığını ifade etti. 2017'den itibaren düşen alım şartlarıyla birlikte yabancılara satılan konut sayısında hızlı bir artış görüldü.
Son 6 yılda Türkiye genelinde yapı kullanma izin belgesi verilen 3 milyon 853 bin 360 dairenin, yabancılara satılan konutlardan 1'ini oluşturduğunu belirten Gürer, faiz politikasındaki değişikliklerin konut taleplerinde azalmaya neden olduğunu ve genel bir talep yavaşlaması yaşandığını ifade etti. Aralık ayında konut satışlarının bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 33,4 azaldığına dikkat çeken Gürer, ekonomik kriz ve artan konut fiyatlarının etkisiyle vatandaşların alım gücünün düştüğünü vurguladı.
YABANCILARIN TÜRKİYE'DE TAŞINMAZ EDİNİMİ İLE İLGİLİ SON YASAL DEĞİŞİKLİKLER6302 sayılı Tapu ve Kadastro Kanunu'nda yapılan değişikliklerle birlikte, Türkiye'de gayrimenkul edinmek isteyen yabancıların karşılaştığı koşullarda önemli değişikliklere gidildi. Mütekabiliyet koşulu kaldırılarak, 183 ülke vatandaşına Türkiye'de "mütekabiliyet koşulu aranmaksızın" taşınmaz edinme hakkı tanındı.
Türkiye'de taşınmaz edinimine ilişkin şartlarda yapılan son yasal değişiklikler, 6302 sayılı Tapu ve Kadastro Kanunu'nda gerçekleşti. 2012 yılında kabul edilen kanun ile Türkiye'de gayrimenkul sahibi olmak isteyen yabancı ülke vatandaşlarına getirilen koşullar, 2023'te yapılan değişikliklerle güncellendi.
Yapılan değişiklikle birlikte, kanun Türkiye'de "mütekabiliyet koşulu aranmaksızın" taşınmaz edinimine hak tanımıştır. Bu önemli değişiklik, Türkiye'nin yabancı yatırımcılara daha fazla açılmasını amaçlamaktadır. Değişiklikten önce 53 olan şartsız gayrimenkul edinme hakkına sahip ülke sayısı, 183'e çıkarılmıştır.
Yabancıların Türkiye'de taşınmaz edinimine ilişkin başvurularda aranan mütekabiliyet koşulu kaldırılmıştır. Bu sayede, yabancı gerçek kişiler, vatandaşı oldukları ülkede Türk vatandaşının taşınmaz edinimine izin verilmese bile Türkiye'de gayrimenkul sahibi olabileceklerdir.
Yabancıların edinebileceği gayrimenkul miktarına ilişkin olarak belirlenen şartlara göre, bağımsız ve sürekli nitelikteki sınırlı ayni hakların toplam alanı, ilgili ilçenin yüzölçümünün 'u ve kişi başına ülke genelinde 30 hektarı (300 dönüm) geçememektedir. Ancak Bakanlar Kurulu, kişi başına düşen bu alanı 2 katına kadar artırma yetkisine sahiptir. Bu düzenleme ile yabancılar, Bakanlar Kurulu kararı ile 60 hektara kadar taşınmaz edinebileceklerdir.
Ayrıca, askeri bölgelerde ve özel güvenlik bölgelerinde taşınmaz edinimleri belirli izinlere tabi tutulmuştur. Miras yoluyla taşınmaz edinimleri ise belirli şartlara bağlanmış olup, bu şartları taşımayan yabancı mirasçılar taşınmazı bir yıl içinde uygun şartlara sahip üçüncü bir kişiye satmak zorundadırlar.
Yabancı ülkelerde kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerinin taşınmaz edinimine dair kısıtlamalar da yine bu değişiklikle gevşetilmiştir. Ancak, özel kanun hükümleri çerçevesinde belirli şartlara tabi tutulmuşlardır.