Bu haftanın başlarında Elon Musk Twitter'ın adını X olarak değiştirerek Çin'in mega uygulaması WeChat'i taklit etme planında bir adım daha attı.
SERHAT AKARSU
(İLKHABER)- Bu haftanın başlarında Elon Musk Twitter'ın adını X olarak değiştirerek Çin'in mega uygulaması WeChat'i taklit etme planında bir adım daha attı.
Musk uzun zamandır, geçen yıl 44 milyar dolara (34,4 milyar sterlin) satın aldığı sosyal medya şirketini çok daha büyük bir platforma dönüştürmek istediğini söylüyor.
Daha önce sohbet, flört, ödeme ve sosyal medyayı bir araya getiren "her şey uygulaması" WeChat'i övmüş ve "Twitter ile buna yakın bir şey yaratmanın bile... muazzam bir başarı olacağını" söylemişti.
Musk bu hafta X ile ilgili bir yazısında, önümüzdeki aylarda "kapsamlı iletişim ve tüm finans dünyanızı yönetme becerisi ekleyeceğiz" dedi.
X'in büyümesinin gelirlerde bir sıçramaya yol açacağını umacak - şirket Musk'ın satın almasından bu yana reklam gelirlerinin neredeyse yarısını kaybetti ve ağır bir borç yükü altında mücadele ediyor.
Peki WeChat nedir ve Bay Musk neden onu taklit etmek istiyor? Teknoloji devi Tencent tarafından 2011 yılında başlatılan WeChat şu anda Çin'deki 1,4 milyar insanın neredeyse tamamı tarafından kullanılıyor.
Ona süper uygulama demek yetersiz kalır.
Hizmetleri arasında mesajlaşma, sesli ve görüntülü arama, sosyal medya, yemek teslimatı, mobil ödemeler, oyunlar, haberler ve hatta flört yer alıyor.
WhatsApp, Facebook, Apple Pay, Uber, Amazon, Tinder ve çok daha fazlasının bir araya gelmesi gibi.
Çin toplumunun dokusuna o kadar işlemiş ki, onsuz orada yaşamak neredeyse imkansız.
Aşağıdaki resimlerden de görebileceğiniz gibi, çeşitli parçalarının arayüzleri farklıdır.
WhatsApp veya iMessage gibi bir mesajlaşma platformu olarak başladı ve en çok kullanılan iki özelliği WhatsApp benzeri "Sohbetler" ve Facebook'a benzeyen "Anlar".
Yaygın olarak kullanılan "Cüzdan" özelliği banka ve kredi kartlarına bağlanabiliyor - Çin'deki çoğu mağaza ve çevrimiçi perakendeci WeChat ödemelerini kabul ediyor ve kullanıcılar ödeme yapmak için QR kodlarını tarıyor. İnsanlar ayrıca WeChat üzerinden ev faturalarını ödeyebilir, yatırım yapabilir ve hatta kredi alabilirler.
Devlet hizmetleri de WeChat üzerinden sunuluyor; kullanıcılar sosyal güvenlik bilgilerini kontrol edebiliyor, hız cezası ödeyebiliyor ve hastane randevularını alabiliyor.
Pandemi sırasında ise WeChat bir zorunluluk haline geldi: tüm ülke sıkı sıfır Covid kısıtlamaları altındayken, uygulama üzerinde oluşturulan bir "sağlık kodu" olmadan hareket etmek imkansızdı.
Ancak tek bir uygulamada bu kadar çok özelliğin bulunmasının çeşitli dezavantajları var.
Pratik açıdan bakıldığında, WeChat bir telefonun hafızasının büyük bir bölümünü kaplıyor - tipik olarak onlarca gigabayt veri depolama alanı.
Daha da önemlisi, WeChat'in Çin yaşamının her köşesine ulaşması, hükümet sansürü, gözetim ve diğer gizlilik sorunlarıyla ilgili endişeleri artırdı.
Çin, BBC gibi haber kuruluşlarından Facebook gibi sosyal medya platformlarına ve ironik bir şekilde Elon Musk'ın X'ine kadar pek çok yabancı web sitesine erişimi engelliyor.
İnternet üzerindeki bu devlet kontrolü seviyesi, insanların WeChat'te hükümet aleyhinde konuşmalarını da son derece tehlikeli hale getiriyor.
Muhalif seslerin Sohbetlerde ya da Anlarda söyledikleri bir şey yüzünden hesaplarının günlerce ya da haftalarca askıya alınması alışılmadık bir durum değil.
Görünüşte tartışmaya açık olmayan bilgiler paylaşan insanlar bile kendilerini hükümet sansürcülerinin yanlış tarafında buldular ve hesapları ve sohbet grupları kapatıldı.
Atlantik Konseyi'nin Küresel Çin Merkezi müdür yardımcısı Kitsch Liao, WeChat gibi süper uygulamaların Pekin'in ülkeyi kontrol altında tutmak için hayatın her alanını düzenleme hedefleriyle uyumlu olduğunu söylüyor.
"Esas olarak 'siyasi riskleri' - bir muhalefete dönüşebilecek ve ÇKP'nin yönetimi için nihai bir risk oluşturabilecek her şeyi - önlemek."
Batı'da işe yarayacak mı? Hong Kong Çin Üniversitesi'nden Kecheng Fang, BBC'ye WeChat'in Çin'deki büyük başarısının iki önemli faktöre bağlı olduğunu söylüyor.
Birincisi, Çin'deki çoğu insan, ülkede internetin nispeten geç gelişmesi nedeniyle WeChat'e masaüstü bilgisayarlar yerine akıllı telefonlardan erişiyor.
"Bu da açık web yerine uygulamaların duvarlarla çevrili bahçelerinde yaşadıkları anlamına geliyor. Akıllı telefonlarda bir 'her şey uygulaması' oluşturmak bilgisayarlarda oluşturmaktan çok daha kolay," diyor.
Fang ayrıca, Çin'de çoğu Batı ülkesinin aksine rekabet düzenlemelerinin olmamasının, WeChat gibi bir uygulamanın alışveriş platformu Taobao ve video uygulaması Douyin gibi rakip platformları etkili bir şekilde engellemesine olanak tanıdığını söylüyor.
Bay Musk benzer bir uygulamanın Çin dışında da çalışmasını sağlayabilir mi? Bunu yakında öğrenebiliriz - ve uzmanlar bunun dijital ödemelere bağlı olabileceğine inanıyor.
Politika araştırma şirketi Trivium China'dan Kendra Schaefer, Bay Musk'ın WeChat'i Çin'de "günlük yaşam için kritik" hale getirmeye yardımcı olan, sosyal medyayı dijital ödemelerle entegre etmek de dahil olmak üzere bazı temel unsurları zaten fark ettiğini söylüyor.
Yeung, bunun "süper uygulamanın gizli sosu" olabileceğini söylüyor.
Yatırım şirketi Race Capital'den Edith Yeung, Çin ile Batı arasındaki en önemli farkın dijital ödeme teknolojisinin yaygın olarak benimsenmesi olduğuna dikkat çekiyor.
Çin'deki mağazalar yasal olarak nakit kabul etmek zorundayken, pratikte dijital ödemeler çok daha yaygın.
Bu farkın Bay Musk'ın hedeflerinin önünde bir engel olabileceğini söylüyor. "Batı dünyasının gerçek anlamda nakitsiz ya da kredi kartsız bir toplumu hayata geçirmesi daha uzun zaman alacaktır" diyor.