Açıkta satılan yiyeceklere dikkat

Serhat ŞANLI

ADANA (İLKHABER) – Sıcakların kendini hissettirmesi ile birlikte özellikle açıkta satılan gıdalarda sağlık açısından riskler olduğunu belirten TMMOB Gıda Mühendisleri Odası (GMO) Adana Şube Başkanı Şehmus Alparslan, “Açıkta ve sıcakta satılan unlu mamüller, tavuk dönerler, peynir, yumurta, baharat, kurutulmuş sebze-meyve, balık vb gıda ürünler, toz, egzoz başta olmak üzere birçok dış etken yüzünden mikrop yuvaları haline geliyor” dedi.

Havalar ısınmaya başladı ve bu ısınma beraberinde önemli gıda sorunlarını da getiriyor. Özellikle açıkta satılan unlu mamüller, tatlılar, tavuk dönerler, peynir, yumurta vb. ürünlerin hem sıcaklarda bozulma riski, hem de toz ve egzoz gazına maruz kalması gıda zehirlenmelerine neden oluyor.

Sıcak havalarda gıda kaynaklı sağlık sorunlarının yaşanmaması için uyarıda bulunan uzmanlar, gıda zehirlenmelerinin en sık yaşandığı sıcak dönemlerde sağlıklı beslenme konusunda dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor.

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası (GMO) Adana Şube Başkanı Şehmus Alparslan, havaların ısınmasıyla birlikte, açık alanda satılan özellikle tavuk döner, tatlı ve unlu mamuller gibi gıda ürünlerinde zehirlenme vakalarının olabileceğini söyledi.

Önümüzdeki aylarda hava sıcaklıklarının ciddi şekilde artacağına dikkat çeken Alparslan, “Daha sıcakların başlangıcındayız. Ancak özellikle güney bölgemizde her geçen gün sıcaklar aratarak devam edecektir. Unutmamalıyız ki, özellikle protein içeren gıdalarda mikroorganizmaların daha hızlı gelişir ve zehirlenmelere neden olur. Yaş meyve ve sebze hariç açıkta satılan, temizlenmesi mümkün olmayan baharat, çökelek, yumurta, peynir ürünlerinin tüketilmemesi gerektiği gibi, bu ürünler kapalı ve soğutmalı ortamlarda tutulmalıdır” dedi.

Açıkta satılan ürünlerde vatandaşların rağbet ettiğini ve bunun yanlış olduğuna değinen Alparslan, pek çok vatandaşın sıkça tükettiği yiyecek ve içeceklerle ilgili şunları söyledi;

“Havalar ısınınca çoğumuz susuzluğumuz gidermek için daha çok meyve sularına yöneliriz. Ancak dışarıda satılan çoğu içecek sadece meyve aroması içeriyor. Oysa bizim ihtiyacımız olan meyvenin kendisindeki vitamin ve besleyici unsurlardır.

İşletme önlerinde açıkta satılan unlu mamüller, tatlılar ve tavuk dönerler de bu konuda risk taşıyor. Özellikle uygun şartlarda üretilip satılmayan tavuk döner zehirlenmelere neden oluyor. Bu olumsuzlukların ortaya çıkmasında devletin denetim mekanizması ayrıca çalışıyordur ama tüketicilerin de alışkanlıkları konusunda üzerine düşeni yapması gerek.

Dışarıda satılan ürünleri tüketmediğimizde işletmeciler zaten bizim doğrumuzu uygulamak zorunda kalacaklar. Ama biz dışarıda satılan ürünü tercih edersek, dışarıda daha çok satış olacaktır ve bu denetim mekanizmasının önleyebileceği bir durum olmaktan çıkar."

Ayrıca sokakta, pazarlarda ekmek satışı, genel anlamda açıkta gıda satışı ile ilgili bir durum olarak ele alınmalıdır. Sokakta tablada gıda satışının önlenmesinde yerel yönetimlere önemli görevler düşmektedir.

Sokakta satış bir yana pazar yerlerine dönük köklü çözümler üretilmesi gerekliliği vardır. Mevcut haliyle ilimizde bulunan pazar yerlerinden meyve ve sebze dışında; açıkta ve sıcakta peynir, yumurta, baharat, kurutulmuş sebze-meyve, yufka hatta balık vb gıda ürünlerinin satıldığını görmekteyiz. Mevsim sıcaklıklarının değişmesiyle dışarıda güneşe, rüzgara, yağmura maruz kalan yiyecekler üzerinde bir çok mikrop barındırıyor.

Bu durum ile ilgili bazı yerel yöneticilerle yaptığımız görüşmeler olmuştur. Belediyeler buna dikkat etmelidir. Kaldırım işgali yönünden ele alırsak belediyelerin sorumluluğunda, gıda hijyeni, güvenilir gıdanın sağlanması yönünden Gıda Tarım Hayvancılık İl ve İlçe Müdürlükleri yetki ve sorumluluk sahibi. Özellikle yaz aylarında daha kritik hale geliyor risk boyutu artıyor. Çözüm bekleyen bir manzarayla karşı karşıyayız.

Sokakta ekmek satışı, genel anlamda açıkta gıda satışı ile ilgili bir durum olarak ele alınmalıdır. Sokakta tablada gıda satışının önlenmesinde yerel yönetimlere önemli görevler düşmektedir. Sokakta satış bir yana pazar yerlerine dönük köklü çözümler üretilmesi gerekliliği vardır.

Mevcut haliyle ilimizde bulunan pazar yerlerinden meyve ve sebze dışında; açıkta ve sıcakta peynir, yumurta, baharat, kurutulmuş sebze-meyve, yufka hatta balık vb gıda ürünlerinin satıldığını görmekteyiz. Yaz mevsimi yaklaştı ve mevsim sıcaklıklarının değişmesiyle dışarıda güneşe, rüzgara, yağmura  maruz kalan yiyecekler üzerinde bir çok mikrop barındırıyor. Bu durum ile ilgili bazı yerel yöneticilerle yaptığımız görüşmeler olmuştur.

Aslında biz ülkemizde gıda resmi kontrollerinin Gıda Mühendisleri eliyle yapılmasının doğru olacağını düşünüyoruz. Resmi Gıda Kontrollerinin sayısal olarak yeterli ve gıda ile ilgili yeterli lisans eğitimi almış uzmanlarca yürütülmesi resmi kontrollerin niteliğini geliştirecektir”

Gıda katkı maddeleri hakkında da konuşan Alparslan, “Aslında gıda katkı maddeleri gıda ürünlerinin raf ömrünün, ürün niteliğinin ve albenisinin arttırılması amacıyla kullanılabildiği gibi bazı ürünlerde esas bileşen olarak kullanılması kaçınılmaz olabilmekte.

Katkı maddelerine toplumda oluşmuş olduğunu gözlediğimiz kaygının bazen risk boyutu ile aynı oranda olmadığını gözlemlemekteyiz. Katkı maddelerinin kullanımı, Türk Gıda Kodeksi ve alt mevzuatlarda belirlenmiş ve miktar sınırlamaları getirilmiştir. Katkı maddeleri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı‘nın Resmi Kontrollerinde yer bulmuştur. Konu ile ilgili olarak ilgili kurumlarca alınan numuneler miktar ve çeşit analizlerine tabi tutulmaktadır. Etkin denetime ve bununla beraber bilinçli gıda tüketicisi oluşturmaya dönük Bilinçli Gıda Tüketimi Eğitimi çalışmalarının önemine bu noktada bir kez daha vurgu yapmakta yarar var” şeklinde konuştu.